De invoering van statiegeld op blikjes is een „gigantische operatie” op logistiek gebied, zegt directeur Hester Klein Lankhorst van het Afvalfonds Verpakkingen, dat verantwoordelijk is voor recycling van verpakkingen en voor statiegeld. De operatie zal in de praktijk maanden duren. Naast nieuwe blikjes met een statiegeldlogo en een nieuwe barcode kunnen er ook na 1 april nog oude blikjes in de schappen staan. Producenten kopen lege blikjes in grote volumes en voorbedrukt in, tot voorraden van enkele maanden. Producenten en verkooppunten maken deze voorraden eerst op om verspilling tegen te gaan.

Ook Raymond Gianotten, directeur van Statiegeld Nederland, dat verantwoordelijk is voor de praktische uitvoering, bevestigt de complexiteit van het systeem. „Hoewel het voor een buitenstaander misschien eenvoudig lijkt, gaat er achter het innemen van blikjes een geavanceerd systeem schuil.” Supermarkten, producenten en importeurs zijn betrokken bij de introductie, waarvoor de nodige software moest worden gemaakt.

Er zijn centra waar flessen en blikjes in grote plastic zakken worden afgeleverd om te worden gesorteerd en geteld. Ze worden vervolgens in een grote drukpers tot balen geperst voor recycling.

Het statiegeld wordt dan vergoed aan de supermarkten en innamepunten die het geld aan de consument hebben uitbetaald. „In feite zijn we geen afval aan het verwerken maar geld aan het tellen, want er gaat veel geld om in het systeem”, zegt Gianotten. In totaal zal er met plastic flessen en blikjes jaarlijks een bedrag van ongeveer 700 miljoen euro aan statiegeld gemoeid zijn.

Het is de bedoeling dat minstens 90 procent van de blikjes weer wordt ingeleverd. Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat zei maandag: „Ik verwacht dat er door statiegeld veel minder blikjes in het zwerfafval terecht komen en dat is goed nieuws voor onze leefomgeving. Daarnaast kunnen alle ingeleverde blikjes worden verwerkt tot nieuwe grondstoffen. Het is dus ook weer een mooie stap richting de circulaire economie.”

Er zijn meer dan 27.000 inzamelpunten, waaronder bij grotere supermarkten, tankstations langs snelwegen, bij sportclubs, maar ook op treinstations zoals Utrecht CS en Amsterdam CS. Het is de bedoeling dat er straks op alle bemande treinstations inzamelpunten komen. Belangrijk voor een goede inname is dat blikjes zoveel mogelijk ongedeukt zijn om de barcode te kunnen scannen.

Goed doel

Bij supermarkten en tankstations langs de snelweg krijgt de consumenten het statiegeld terug, maar bij onder andere sportverenigingen en bioscopen gaat het geld naar een goed doel.

Jaarlijks worden ruim 2,5 miljard blikjes bier, fris en andere dranken op de Nederlandse markt gebracht. Tot op heden belandden er jaarlijks 150 miljoen blikjes in de natuur.

Er zat al statiegeld op kleine en grote plastic flessen. Sinds de invoering van statiegeld op kleine flesjes is het aantal in het zwerfafval met meer dan 50 procent afgenomen. De verwachting is dat de impact van statiegeld op blik ook groot zal zijn.

Nederland sluit zich met statiegeld op blikjes aan bij onder andere Duitsland, Finland, Noorwegen en Denemarken.