In de afgelopen ruim honderd jaar was maart 1981 het natst: gemiddeld 128 millimeter. In dit millennium piekt 2008 met 118 millimeter.

In vergelijking met vorig jaar springt deze maand er extra uit. In 2022 pakte maart juist een record aan zonuren. Dat zal nu niet gebeuren. De voorspellingen voor de laatste dagen van maart zijn ook nog somber en nat. Klimaatdeskundige Peter Siegmund van het KNMI wijst desgevraagd op een speciaal hulpmiddel op de website van het KNMI, de neerslagindex..

Deze index vergelijkt hoeveel regen er is gevallen met wat er normaal aan regen valt – berekend over de laatste dertig jaar. En inderdaad: met name delen van Brabant en het westen van Nederland zijn deze maand zeer tot extreem nat. „Deze maand valt voor heel Nederland bij de natste helft van de jaren.”

Is de regen genoeg om een droge zomer te voorkomen? Daar valt nog geen peil op te trekken, zegt Siegmund. Hij wijst in dit verband op het verschil tussen meteorologische droogte en grondwaterdroogte. De meteorologische droogte in de zomer hangt niet af van de neerslag die in de winter valt. Die ligt vooral aan twee factoren: de neerslag en de verdamping in de zomer. „Vooral de verdamping speelt een grote rol. Hoe vaker de zon schijnt, hoe meer vocht via bladeren verdampt. Vorig jaar was het zonnigste jaar ooit, dat zag je terug in het neerslagtekort.”

Januari

De regen van de afgelopen maanden –ook januari verliep recordnat­­– vult ondertussen wel de grondwaterstand aan. In januari viel in plaats van de gemiddelde 71 millimeter maar liefst 142 millimeter regen in De Bilt. „Precies dubbel zoveel. Het was de natste januari ooit gemeten.” Omdat december en februari vrij droog waren, lag de hoeveelheid neerslag deze winter niet extreem hoog. Met landelijk gemiddeld 208 millimeter neerslag was dit maar iets boven het langjarig gemiddelde van 204 millimeter.

„De trend is ondertussen wel dat er ’s winters wel meer neerslag valt”, stelt Siegmund. Waardoor dat komt? De klimaatexpert wijst richting klimaatverandering, die door de mens is veroorzaakt. Hij legt uit: „Warmere lucht kan meer vocht bevatten. Het regent vaker en heviger. Ook komt de wind iets vaker uit het westen, waardoor er meer vocht onze kant op komt.”

De opwarming van Nederlandse winter valt duidelijk te zien in een speciaal dashboard van het KNMI, vertelt de klimaatdeskundige. De gemiddelde temperatuur kwam deze winter in De Bilt uit op 5,1 graad. In de jaren ’50 van de vorige eeuw lag die gemiddeld 3 graden lager. „Voor elke graad opwarming bevat de lucht 7 procent meer vocht.”

Tussen de hoeveelheid neerslag in de winter en het optreden van droogte in de zomer zit geen enkel verband, weet Siegmund. „Het geheugen van de atmosfeer blijkt maar kort. We onderzochten ooit de relatie tussen een droge zomer en een droge lente. Je zou verwachten dat de kans op een droge zomer groter is na een droge lente. Maar dat is dus ook al niet het geval.”

Of deze zomer dus weer droog wordt, is koffiedik kijken. Grondwaterstanden blijven ondertussen een punt van zorg. Met name op zandgronden spelen dieperliggende problemen, die niet met één natte winter zijn op te lossen. Siegmund: „Droogte of niet, op jaarbasis kent Nederland een neerslagoverschot. We hebben dus genoeg. Dus de vraag is: waar blijft het water? Voeren we het af of slaan we het op?”