De eucharistie is het kloppend hart van het geloofsleven, benadrukte kardinaal Eijk in het beleidsplan ”Blijft dit doen om Mij te gedenken”, dat hij vorig jaar oktober publiceerde. „Het is zaak dat zo veel mogelijk mensen deelnemen aan de zondagse eucharistie.” Tot de zondag rekent Eijk ook de vooravond, „die reeds bij de zondag hoort”.

In het aartsbisdom zijn te weinig priesters om op zondag in alle parochiekerken een eucharistieviering te leiden. De kardinaal gaat ervan uit dat waar geen eucharistieviering kan worden gehouden, mensen naar een andere kerk in de eigen parochie of daarbuiten gaan waar wel de eucharistie wordt gevierd.

Woord- en communievieringen vervangen de eucharistieviering bij gebrek aan een priester. De hosties die dan worden gebruikt zijn in een eerdere eucharistieviering gewijd. In het beleidsplan kondigde Eijk aan dat het aantal zondagse woord- en communievieringen in de parochiekerken geleidelijk aan wordt verminderd en dat binnen maximaal vijf jaar deze vieringen niet meer worden gehouden. Hij staat ze wel toe op doordeweekse dagen, voor de zondag alleen in zorginstellingen.

Petitie

Het beleidsplan roept protest op. „Daarmee ontneemt de kardinaal, misschien onbewust, heel veel gelovigen de mogelijkheid om in het weekeinde de communie te ontvangen in de eigen geloofsge-meenschap”, zegt Anny Masselink uit Rossum bij Oldenzaal. Met andere betrokken rooms-katholieken vormde zij de werkgroep ”Samen sterk voor onze kerk”, die een petitie tegen het beleidsplan opstelde.

Meer dan 5000 handtekeningen van parochianen zijn inmiddels overhandigd aan vicaris Ronald Cornelissen, die voor het oostelijk deel van het aartsbisdom de plaatsvervanger van de kardinaal is. „Dat is nog niet alles”, aldus Masselink. „In sommige geloofsgemeenschappen is het ondertekenen van de petitie laat op gang gekomen. Die hebben nog de tijd tot half maart, dan willen we de actie afsluiten. Bovendien kunnen handtekeningen ook rechtstreeks naar de kardinaal worden opgestuurd. Die hebben we niet meegeteld.”

Vitaliteit

Masselink erkent dat de petitie een opvallend initiatief is. „Het is niet gebruikelijk om tegen het beleid van de bisschoppen in te gaan. Aan de eucharistie als sacrament willen we ook niet tornen. Maar we geven wel een signaal af om onze zorgen te uiten. Na de gedwongen fusies van parochies en de (dreigende) sluiting van kerken, mogen er nu geen woord- en communievieringen meer worden gehouden. Dat tast de vitaliteit van lokale geloofsgemeenschappen aan.”

„Vroeger was de kerk de grote verbindende factor in een dorp”, verklaart Masselink. „Door de ontkerkelijking is dat minder geworden, maar parochianen voelen die hechte band nog wel. Het praatje met bekenden na de dienst hoort ook bij de kerkgang. De maatregel van de kardinaal treft vooral ouderen die niet zo snel een dienst zullen bezoeken in een andere plaats, soms op kilometers afstand, waar ze met de andere deelnemers aan de eucharistieviering geen gemeenschap vormen. Minder diensten leidt tot minder betrokkenheid bij de kerk, minder kerkgangers, minder inkomsten voor de kerk en ook tot minder vrijwilligers. Gevolg is dat nog meer mensen zich afkeren van de kerk en dat is slecht voor de leefbaarheid van dorpen.”

Teruggedraaid

Bovendien is Eijks plan een wijziging in het beleid van het aartsbisdom, werpt Masselink tegen. „Onder zijn voorganger kardinaal Simonis werden juist leken, gewone parochianen, opgeleid om in woord- en communievieringen voor te kunnen gaan. Dat wordt nu helemaal teruggedraaid.”

De werkgroep hoopt op een gesprek met de kardinaal. Eijk reageerde deze week met een brief „aan de bezwaarschrijvers”. Daarin herhaalde hij dat de eucharistieviering „de centrale plaats” moet hebben „die haar toekomt”. Op de terreinen van liturgie, catechese, kerkopbouw en diaconie zullen voor het geloofsleven in de parochies initiatieven worden ontwikkeld die op „een beter verstaan van het sacrament van de eucharistie” zijn gericht. „De overgrote meerderheid van de leden van de priesterraad van het aartsbisdom kan zich goed vinden in het beleidsplan en heeft dan ook positief geadviseerd”, aldus Eijk.