Wie is de grootste schender van de privacy van burgers? Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom maakt maandagavond bekend wie de ‘prijs’ daarvoor, de Big Brother Award, dit jaar in ontvangst mag nemen. Voor het eerst sinds het uitbreken van de coronapandemie is er weer een bijeenkomst met publiek.
Vier mensen zijn genomineerd voor de prijs: de ministers Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) en Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en eurocommissaris Ylva Johansson
Halsema is voorgedragen vanwege het zogeheten Top400-programma van de gemeente Amsterdam. Jongeren die in aanraking met de politie zijn geweest, worden nauw gevolgd door gemeente, politie, GGD en jeugdbescherming. Zo moeten ze bijvoorbeeld hulp krijgen bij het vinden van een opleiding of een stage. Dat moet voorkomen dat de jongeren afglijden en dieper in de criminaliteit komen. Bits of Freedom vindt dat „de gemeente zich structureel indringend mengt in de levens van kinderen en jongvolwassenen”.
Bruins Slot is als minister verantwoordelijk voor de inlichtingendienst AIVD. Volgens Bits of Freedom helpt ze bij „faciliteren van de grenzeloze datahonger van de geheime diensten en het afbreken van het toezicht op diezelfde diensten”. Achter de nominatie van Yeşilgöz-Zegerius zit een vergelijkbare reden. Zij zou proberen „de illegale surveillancepraktijken van de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) te legaliseren.”
Johansson is binnen de Europese Commissie verantwoordelijk voor ‘binnenlandse zaken’. Ze gaat onder meer over de bestrijding van terrorisme en misdaad. Johansson werkt aan maatregelen tegen het online seksueel misbruiken van kinderen. Zo zouden veelgebruikte diensten de opdracht kunnen krijgen om te zoeken naar kindermisbruik op hun platforms, een ‘detection order’. Alles wat ze vinden, zouden ze dan moeten melden. Zo’n bevel „slaat de plank volledig mis”, vindt Bits of Freedom. Alleen kunstmatige intelligentie is in staat om zulke massale scans uit te voeren, en die kunnen de context van een foto niet inschatten, aldus de organisatie. „Het voorstel uit Brussel zal ertoe leiden dat heel veel onschuldige chats, foto’s en video’s worden gecriminaliseerd. Het zorgt er ook voor dat veel mensen onterecht zullen worden beschuldigd van seksueel misbruik van kinderen.”
De vorige award ging naar Hugo de Jonge, toen nog minister van Volksgezondheid, voor de manier waarop zijn ministerie de coronatoegangsbewijzen had ingevoerd.
