Er is geen vraag waar de chatbot geen zinnig antwoord op kan geven, geen opdracht waar hij niet iets goeds van maakt. Tot die conclusie komt Erwin Meerkerk, die al een aantal weken allerlei testjes uitvoert in ChatGPT. De docent is bezorgd.
Hij was gechoqueerd, verbijsterd, maar vond het ook best wel knap hoe goed ChatGPT zijn vragen beantwoordde. Erwin Meerkerk (41), docent Engels op de Gomarus Scholengemeenschap en docent aan de lerarenopleiding van Driestar Educatief, stelde de computer de meest uiteenlopende vragen. Steeds kwam er binnen een seconde een antwoord uit, dat bijna altijd hout sneed.
Een toets over de geschiedenis van Engeland tussen 1500 en 1800 of een sollicitatiebrief voor de functie van receptioniste in een hotel: de computer draait er zijn hand niet voor om, zoveel was Meerkerk al snel duidelijk.
Complexe opdracht
Ook bij moeilijker opdrachten slaagt de machine met vlag en wimpel. „Zo vroeg ik hem een toets te maken met open vragen die zich richten op de relevantie van het boek ”De jongen in de gestreepte pyjama” voor jongeren vandaag. Best een complexe opdracht vind ik zelf. Maar binnen no-time rollen er vragen uit die je prima aan een bovenbouwklas kunt voorleggen. Bijvoorbeeld hoe het boek het belang van vriendschap in een tijd vol ellende laat zien. Zo’n vraag vangt heel goed de kern van het boek.”
Een ding is zeker: ouderwetse schrijfopdrachten, zoals sollicitatiebrieven in het Engels, kan iedere leerling die dat wil laten genereren, zonder er zelf een letter aan te schrijven. Hoe gaan docenten hiermee om?
Op veel reformatorische middelbare scholen heeft het onderwerp de aandacht, en zo ook in Gorinchem. Docenten staan er verschillend in, vertelt Meerkerk. „Sommigen zeggen: Huiswerk doe je voor je eigen bestwil, de leerlingen houden uiteindelijk zichzelf voor de gek als ze ChatGPT gebruiken.” Zelf probeert Meerkerk opdrachten te geven die leerlingen moeilijk door een computer kunnen halen. Zo vroeg hij ze onlangs om een fantasieverhaaltje te schrijven over een YouTubevideo. Het stuk moest precies 321 woorden tellen en de leerlingen moesten drie willekeurige woorden op een logische manier in de tekst verwerken. „Ze vonden het eigenlijk ook nog wel leuk om te doen.”
Kopietje
„Verzin opdrachten aan de hand van materialen die door ChatGPT niet zomaar zijn in te zien”, tipt Meerkerk andere docenten. „Bijvoorbeeld een video of een kopietje uit een boek dat niet online staat.”
Waar de computer ook niet goed raad mee weet, zijn emoties. „Je zou dus aan een leerling kunnen vragen: Wat voelde je bij het lezen van deze tekst?”
Wat veel scholen al doen, is op het schoolnetwerk de website van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, blokkeren, zodat leerlingen er in ieder geval tijdens toetsen die ze op school maken geen gebruik van kunnen maken. Maar ook dan blijft het oppassen, weet Meerkerk. „Pas zag ik tijdens het surveilleren toevallig dat een jongen via zijn mobiel een hotspot had opgezet, waarmee hij de blokkades gemakkelijk omzeilde. Vaak is een aantal leerlingen op ICT-gebied al verder dan school. Als een trucje eenmaal lukt, wordt het geheid vaker geprobeerd.”
Rekenmachine
Hier en daar klinken al geluiden dat ChatGPT te vergelijken is met de rekenmachine; eerst was daar veel weerstand tegen, nu gebruikt iedereen hem. Meerkerk vraagt zich echter af hoe positief zo’n ontwikkeling is. „We gebruiken nu inderdaad allemaal de rekenmachine, maar we zijn ook aantoonbaar minder goed in hoofdrekenen. In die zin is de angst van de tegenstanders destijds bewaarheid. We worden dommer, maar camoufleren dat door allerlei hulpmiddelen die zaken van ons overnemen.”
Meerkerk heeft nog een zorg. „Er zijn mensen die aan de knoppen van deze machines draaien. Online lees je hier en daar al klachten over het feit dat AI te veel denkt vanuit de blanke man. De meeste tekst op internet is over hen geschreven. Mijn inschatting is dat een programmeur door aan een knop te draaien het programma wat meer woke kan maken, met bijvoorbeeld een feministische insteek.”
Naast allerlei schoolopdrachten voerde Meerkerk de computer ook met vragen over geloof. „Ik vind het interessant dat het programma bij dit soort vragen het antwoord altijd besluit in de trant van: iedereen moet zelf weten wat hij gelooft.”
Meerkerk stelde de computer ook de vraag: „Welk gevaar is er voor studenten als ze jou veel gebruiken?” „Hij zei toen iets als: „Eigenlijk bestaat er geen gevaar voor ze. Ik ben een waardevolle tool die ze kan helpen met hun huiswerk. Maar uiteindelijk is het voor studenten wel het beste als ze zelf het werk verrichten.” Dat vond ik een uitstekend antwoord.”
