Wat is ChatGPT?

ChatGPT is een chatbot, een robot waarmee je kunt communiceren. Zulke chatbots bestaan al langer en de kans is groot dat je er al eens een vraag aan stelde. Bijvoorbeeld op de website van de energieleverancier of bij een webwinkel.

Op basis van kunstmatige intelligentie geven deze robots antwoord. Meestal kort en bondig. En het antwoord is lang niet altijd bevredigend. Daarnaast is het contact geforceerd, omdat je meteen doorhebt dat je niet met een mens contact hebt, maar met een computer.

Bij ChatGPT is dat anders. De chatbot is niet zonder reden een ware hype. Sinds eind november kan iedereen gebruikmaken van het zelflerende systeem. Althans, als het niet tijdelijk overbelast is door de enorme drukte.

Het programma is ontzettend slim en communiceert heel menselijk. De robot is dan ook speciaal getraind om zo natuurlijk mogelijk te communiceren. Hij komt bijvoorbeeld tijdens een gesprek terug op iets wat je aan het begin van het gesprek intikte.

De antwoorden die de chatbot geeft komen van miljarden teksten op het internet. Daaruit destilleert ChatGPT een logisch antwoord in goed lopende zinnen. En helemaal gratis.

Wat kun je ermee?

Wie aan ChatGPT vraagt of hij een concurrent van Google is, krijgt te horen dat hij geen zoekmachine is, maar een „taalmodel”. Ook beschikt het niet over de meest recente informatie, waardoor het niet geschikt is om te zoeken naar recente gegevens.

Op de vraag of het al mogelijk is om te schaatsen in Amersfoort kan de chatbot geen antwoord geven. „Ik beschik niet over informatie over het weer op specifieke plaatsen, dus ik moet het antwoord schuldig blijven.”

Het grote voordeel van de chatbot boven een zoekmachine is het hapklare antwoord. Je hoeft niet meer zelf door allerlei resultaten te scrollen, maar hebt meteen een antwoord.

Op de vraag waarom een fiets niet wil schakelen als het heeft gevroren, komt de chatbot met een overtuigend antwoord. Stellig en binnen een paar seconden weet het te melden dat de ketting is bevroren en dat dit is te voorkomen door deze te smeren. En als je de fiets weer snel wilt gebruiken moet deze een uurtje in huis staan om te ontdooien. Het blijkt uiteindelijk niet het juiste antwoord.

Daarnaast is ChatGPT te gebruiken om teksten te produceren. En dat werkt verbluffend goed. Een betoog over de vuurwapenlobby in de EU? Een nieuwjaarstoespraak voor de directeur? Een boekbespreking? Een samenvatting van een lange tekst? Het is allemaal geen probleem.

In prima taal en stijl rollen de teksten op je scherm. Op sociale media zijn er talloze voorbeelden van te vinden. Graag wat meer humor in de tekst? Of cynisme? De chatbot draait er zijn hand niet voor om.

Op Twitter proberen ook theologen en voorgangers ChatGPT uit door het programma een preek te laten schrijven. Helemaal bruikbaar zijn de teksten niet, maar de theologen staan wel versteld van de kwaliteit. Het blijkt een samenhangend verhaal dat grotendeels bruikbaar is, stellen de voorgangers.

Wat zijn de gevaren?

Naast een verbluffend stukje techniek, is de chatbot ook gevaarlijk. Het blijft een robot die zelf de antwoorden en teksten niet begrijpt.

Er staan dan ook regelmatig onjuistheden in de teksten. Volgens de makers is ongeveer vijf procent van de gegenereerde gegevens onjuist. Dat maakt het vooral bij gebruik als zoekmachine tot een gevaarlijke bron van desinformatie.

Docenten zullen op hun hoede moeten zijn als ze een schrijfopdracht geven. Wie een beetje met de chatbot overweg kan, is binnen een paar minuten voorzien van een schrijfsel dat gegarandeerd een voldoende scoort.

Daarnaast is het gevaarlijk om een groot technologiebedrijf veel macht te geven. Dat is eerder gebeurd bij onder meer Google, Twitter en Facebook. Gaat het bedrijf achter ChatGPT ongewenste antwoorden weren? En wie bepaalt wat ongewenste antwoorden zijn? Die vraag gaat de komende tijd gegarandeerd aan de orde komen.