Lang niet iedere leerling weet wat ChatGPT is, blijkt al snel tijdens een korte rondgang in de eerste pauze op de christelijke middelbare school. Sommige jongeren hebben een vragende blik in hun ogen als ze de vraag krijgen of ze de chatbot, die razendsnel antwoord geeft op de meest uiteenlopende vragen, gebruiken.

Lees ook

Nooit meer een schrijfopdracht dankzij ChatGPT?

Maar toch, de meeste scholieren die deze ochtend in de aula hun huiswerk maken, op hun mobiel kijken of zitten te kletsen, weten wel waar het over gaat. „Ik zie dat mijn broer hem gebruikt”, vertelt een vierdeklasser. „Bijvoorbeeld als hij bijna te laat is met het inleveren van een opdracht, of als hij geen zin heeft om zelf zijn huiswerk te maken.” De vriendin die naast haar zit kent de software ook: „Voor CKV moesten we een essay schrijven, toen vertelde iemand die in mijn groepje zit dat die robot dat gewoon kan doen.” Ook een jongen aan dezelfde tafel ziet dat veel van zijn vrienden voor hun schoolwerk regelmatig online hulp inschakelen. Toch zijn de drie er zelf nog niet al te happig op. „Volgens mij is het programma niet waterdicht. De zinnen zijn iets te goed, dus de docent zal echt wel doorhebben of je de tekst zelf geschreven hebt.”

Een jongen die iets verderop met zijn vrienden om een tafeltje staat, is minder angstig. Hij vertelt dat hij bij praktische opdrachten (po’s) bijna altijd de chatbot gebruikt. „Ik pas dan wel een paar dingen aan, zodat de antwoorden niet te perfect zijn. Maar eigenlijk is het antwoord van de computer altijd al in taal die wij ook gebruiken.”

Letten docenten dan tijdens zo’n po, die leerlingen op school maken, niet op? Volgens de 4-mavo’er is het makkelijk om ChatGPT te gebruiken, ook tijdens toetsen, zonder dat een leerkracht onraad ruikt.

Andere scholieren durven de chatbot niet in te zetten voor toetsen, maar gebruiken de software wel op een andere manier. Zo vertelt een jongen dat hij de computer vragen stelt en vervolgens delen van het antwoord gebruikt. „Om nieuwe ideeën op te doen.”

Lifescience

In de mediatheek op de eerste verdieping zitten Nathan, Niels, Jurgen, Ruben en Maureen. De vijf leerlingen uit 2-vwo volgen bij docent Martjan de Bruin het vak lifescience, een combinatie van burgerschap en technologie.

Waar klasgenoten op dit moment leren hoe ze een website bouwen, volgen onder andere deze vijf een module over kunstmatige intelligentie (KI), ook wel aangeduid als artificial intelligence (AI). Deze morgen gaan ze met hun docent in gesprek over de ontwikkelingen op dit gebied.

Voor het gesprek hebben ze de ‘speelplaats’ van het bedrijf OpenAI bezocht. Iedereen kan op deze website de chatbot uitproberen – op dit moment nog gratis. Ze hebben allerhande vragen gesteld aan de computer.

Maureen viel het daarbij op hoe menselijk de robot soms lijkt. „Als je gewoon een willekeurige vraag stelt, zoals ”lust je hagelslag?”, dan kun je echt een dom gesprek voeren. Dat is een beetje hetzelfde als Siri, daar heb ik vorig jaar ook, samen met mijn zus, een uur mee zitten kletsen. Eigenlijk is dat best raar.”

De chatbot heeft een goede kant, vinden de leerlingen. Zo is het een makkelijke manier van informatie vergaren. Huiswerk kún je door de computer laten doen.

Maar daar kleven wel nadelen aan, vinden de 2-vwo’ers. Maureen: „Stel dat je de robot een werkstuk hebt laten maken, wat je vervolgens klakkeloos hebt overgeschreven. Als de docent dan vraagt waar je werkstuk over ging, kun je het niet meer vertellen.”

De anderen reageren instemmend: inderdaad, van het kopiëren van antwoorden van de chatbot leer je niets. Ruben: „Als deze techniek nog beter wordt, zou ik denk ik als docent alleen nog maar werkstukken op papier laten schrijven.”

Transparantie

Al discussiërend over de nadelen van ChatGPT komen de leerlingen op andere bezwaren. Nathan: „Hij geeft zelf al aan dat er tekortkomingen zijn. Hij is bijvoorbeeld niet op de hoogte van informatie na 2021.” „En soms is het programma langzaam omdat er heel veel mensen opzitten”, vult Jurgen aan.

„Het bedrijf achter de chatbot heet OpenAI”, voert De Bruin aan. „Dat suggereert transparantie. Maar eigenlijk is dat helemaal niet het geval. We kunnen de software allemaal testen, maar we kunnen niet aan de achterkant kijken. Wat zou een nadeel kunnen zijn als zoiets wereldwijd ingezet wordt, terwijl het bedrijf erachter door een paar mensen wordt geleid?”

„Misschien is de informatie niet altijd betrouwbaar”, reageert Maureen. „Als het een soort Wikipedia is, waar iedereen zijn bijdrage aan kan leveren, dan kan er desinformatie worden gedeeld.” De Bruin: „Dat is inderdaad een belangrijk punt: wordt het systeem gevoed met betrouwbare informatie?”

Protesten

Nathan maakt zich specifiek zorgen over China. „We weten dat ze daar bezig zijn met technologieën als gezichtsherkenningscamera’s. Als China zo’n chatbot ontwikkelt, zullen ze er waarschijnlijk software inbouwen die je gegevens gaat verzamelen.”

„Wat je je in zo’n geval ook af kunt vragen, is of de informatie compleet is”, vult De Bruin aan. „Weten jullie dat er in China in de vorige eeuw protesten waren tegen het communisme? Op een bekend plein is toen een iconische foto gemaakt van een student die voor een tank staat. De huidige machthebbers in China willen niet dat de bevolking hierover leest. Ze hebben dit soort informatie geblokkeerd.”

Helemaal gerust zijn de leerlingen niet op de snelle opmars van robots en kunstmatige intelligentie. Zo vertelt Niels over Elon Musk, die waarschuwt voor de gevaren van KI. Hij noemt een filmpje over robot Sophia, die in een Amerikaanse talkshow een potje steen, papier, schaar wint. „Dit is een goed begin van mijn plan om het menselijke ras te domineren”, reageert de robot.

Jurgen ziet het nog niet zo snel misgaan. „Als mensen slim genoeg zijn om een robot te maken, moeten ze toch ook kunnen voorkomen dat robots de baas worden?”

Hoewel dat misschien nog niet zo’n vaart loopt, zijn ze het er allemaal over eens: een fysieke noodknop die een robot kan uitschakelen, is misschien geen gek idee.