Doet haar stellingname wel voldoende recht aan de Bijbelse opdracht tot herbergzaamheid voor vreemdelingen? Dat was de oprechte toon van zijn mailtje. Hij stond open voor een gesprek daarover, en omdat we als fractie ernaar streven om op serieuze mails, brieven, telefoontjes of andere contacten altijd serieus te reageren, werd een afspraak gemaakt.

Het werd een open en goed gesprek. Hij vertelde dat hij, uit bewogenheid met het lot van de vele migranten die stranden op een Grieks of Italiaans eiland, op een van die eilanden enige tijd vrijwilligerswerk gedaan had. Hij wilde hen helpen om zo mogelijk de erbarmelijke omstandigheden en de nood waarin ze verkeren enigszins te verlichten. Een indrukwekkend persoonlijk verhaal. Je zou wensen dat veel meer jongeren (en ouderen!) eenzelfde drive hadden, voor hulpverlening elders of in eigen land. In dat opzicht is een maatschappelijke stage voor leerlingen in of na het voortgezet onderwijs nog niet zo’n slecht idee, zeg ik dan als (oud-)onderwijsman.

Het gesprek bleef haken. Enerzijds door de oprechte betrokkenheid van de jongeman, anderzijds door het huidige beleid van zowel de EU als de Nederlandse overheid. Daar gaapt een kloof tussen. De positie die we als fractie in het debat daarover kiezen, kan die blijkbaar niet overbruggen. Hoe komt dat? Is het beleid van de overheid onduidelijk? Welke rol spelen de media in het asiel- en migratiedebat? Schiet de SGP tekort in barmhartigheid? Dergelijke overwegingen vragen zelfreflectie.

Als je de berichten over asielzoekers, migranten, vluchtelingen, statushouders, nareizigers enzovoorts een beetje volgt, duizelt het je vaak. Regelmatig worden die termen door elkaar gebruikt, alsof het steeds om dezelfde mensen gaat. Daardoor zijn ook de gebruikte cijfers en percentages verwarrend en blijft het beeld hangen dat het een grote chaos is, net als het beleid dat daar sturing aan zou moeten geven.

Dat laatste is misschien niet eens onterecht, maar wat daar nog bij komt, is dat de informatie in de media doorgaans gepaard gaat met ”duiding”. Dat betekent dat er gelijk bij verteld wordt hoe we het beleid en de incidenten die zich voordoen, moeten begrijpen. Voeg daarbij de berichten over overbelaste opvangorganen voor asielzoekers, beelden van tentjes buiten het opvangcentrum of slapen onder de open hemel, en verhalen over een torenhoge instroom en agressieve asielzoekers. Eersteklas voeding voor verdere polarisatie van het debat.

Het is verleidelijk om als fractie in een dergelijke situatie eenduidig partij te kiezen: je bent óf voor een ruimer óf voor een strenger toelatingsbeleid. Dat is voor de beeldvorming het duidelijkst en dus het meest aantrekkelijk. Maar dan zwem je wel in de fuik van de polarisatie, terwijl je heel goed wéét dat de werkelijkheid aanzienlijk ingewikkelder is.

Net voor Kerst verscheen het adviesrapport van de Adviesraad Migratie. Dat geeft een goed inzicht in de verschillende categorieën immigranten in Nederland en welke invloed de Nederlandse overheid daarop kan uitoefenen. In de volgorde van ”weinig” tot ”veel” invloed: asiel - gezinshereniging - EU-burgers - studenten - arbeidsmigranten.

Zo’n overzicht laat zien dat het debat meestal over ongeveer een derde van de instroom gaat, namelijk over de eerste twee categorieën. Door de binding aan internationale verdragen is de beleidsruimte van de Nederlandse overheid tegenover hen echter beperkt. Wat niet wegneemt dat die ruimte naar onze mening vergroot moet worden en dat daarbij eerder en strikter onderscheid gemaakt moet worden tussen echte vluchtelingen (als opvang in de eigen regio niet mogelijk is) en ongenode migranten die hier hun geluk zoeken. Met daarnaast een harde aanpak van criminele, op winst beluste mensensmokkelaars.

Zo blijven we als SGP bewust kiezen voor het zoeken naar een balans tussen barmhartigheid en rechtvaardigheid.

De auteur is Tweede Kamerlid voor de SGP.