Opnieuw, want ten tijde van de Koude Oorlog was dat ook al het geval. Fluitje in de mond, blauw-groene MP-armband en voorzien van witte MP-helm en webbing, zorgden ‘groene’ marechaussees op verkeersknooppunten voor een snelle doorstroming van militaire kolonnes. Deze dienstplichtigen werden na een intensieve opleiding van vier tot zes maanden op de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn, nu nog steeds het opleidingscentrum van het Wapen der Koninklijke Marechaussee, ondergebracht bij vier verschillende eskadrons.

Deze parate marechaussee bestond voor zo’n 70 procent uit dienstplichtig personeel en had als belangrijkste taak het bewaken van militaire objecten en het begeleiden van transporten van de landmacht. Vanaf 1946 tot het afschaffen van de opkomstplicht in 1996 dienden in totaal zo’n 33.000 personen bij de Marechaussee.

Na de Koude Oorlog kreeg ook de landmacht een andere vorm, vertelt Paul Vos, programmamanager MP. Samen met programmasecretaris Sanne van Bergen mogen zij in een team van zeven pioniers de heroprichting van de groene Marechaussee vorm geven. Vos: „Bij de Landmacht verdwenen na 1996 de divisies en er werd bezuinigd op ondersteuning en logistiek. Er waren nog wel gevechtseenheden, geschikt voor onder meer vredesmissies. Maar er waren weinig middelen. Voertuigen werden kleiner. Er was dus ook minder ondersteuning nodig vanuit de KMar. Na 2009 hadden we eigenlijk geen militaire taak meer en tot onze spijt verdween het contact met de krijgsmacht vrijwel volledig.”

Schiphol

Doordat het Wapen extra civiele politietaken kreeg nam het aantal functies niet af, maar juist toe. De Marechaussee is nu vooral bekend van de bewaking en controle van de grenzen, zowel in Nederland, waaronder Schiphol, als het Schengengebied. Ook het beveiligen van objecten zoals paleizen en ook bedreigde personen behoort tot de competenties van de KMar, evenals bijstand aan de Mobiele Eenheid.

„Met de Russische inval in de Krim in 2014 en de afspraken tijdens de NAVO-top in datzelfde jaar is besloten de defensiebudgetten te verhogen en de krijgsmacht te versterken. In de Defensienota van 2022 is zelfs bepaald dat het geld voor Defensie toegroeit naar de NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product. Dit met het doel het grondgebied van het NAVO-bondgenootschap te kunnen verdedigen. Dat betekent dat er op MP-gebied weer een taak ligt voor ons. Denk bijvoorbeeld aan het voorkomen van enorme en kwetsbare files van militaire transporten. Je zag hoe de Russische tanks en voertuigen bij Kiev, tijdens de inval in Oekraïne vorig jaar, volledig vastliepen en daardoor veel materieel werd vernietigd. Een andere opdracht is het afvoeren van grote aantallen krijgsgevangen. Al die procedures daarvoor zijn na de Koude Oorlog volledig weggezakt.”

Duitse divisie

Volgens Vos en Van Bergen liggen er nu concrete plannen voor twee nieuwe Marechaussee-eskadrons. Een zogenoemd combat support eskadron, dat voornamelijk als onderdeel van een brigade van de landmacht toegevoegd zal worden aan een Duitse divisie. Vos: „Daarnaast wordt er een eskadron gevormd dat samen met de Natres in Nederland de vitale militaire en civiele infrastructuur gaat beschermen en NAVO-troepen vanuit het Westen door Nederland richting het Oosten moet begeleiden.”

De eenheden zijn volgens Vos onderling uitwisselbaar. „In totaal gaat het om zo’n 700 mensen, van wie er 500 multifunctioneel bij de brigades ingezet kunnen worden en daar taken uitvoeren. Tweehonderd mensen zijn dan full time actief binnen de eskadrons. Dat is ook het aantal extra mensen dat we nodig hebben. We willen daarvoor in 2024 de eerste kandidaten werven. Vanaf 2027 zijn ze dan paraat. En ja, het uniform wordt weer groen.”

Tussenjaar

Een meerderheid in de Tweede Kamer is voor de invoering van dienstplicht naar Zweeds model, waarbij alleen gemotiveerde jongeren een militaire basisopleiding krijgen. Defensie is ondertussen bezig met de ontwikkeling van het zogenaamde gap-year. Hierbij krijgen jongeren tijdens hun tussenjaar de kans om te komen werken bij het leger. Volgens het programmateam interessant om te kijken welke taak deze jongeren zouden kunnen vervullen binnen de eskadrons.