Nieuwe regering kent turbulente start
Terwijl journalisten nog bezig zijn de namen van de ministers uit hun hoofd te leren, vestigen de nieuwe bewindslieden van de Israëlische regering al binnen twee weken alle media-aandacht op zich. Door –onder andere– een explosief bezoek aan de Tempelberg en omstreden uitspraken over de oorlog in Oekraïne.
Itamar Ben-Gvir had het al tijdens de verkiezingscampagne beloofd. Een van zijn eerste daden als bewindspersoon zou een bezoek aan de Tempelberg in Jeruzalem zijn. De rechtse politicus hield woord. Dinsdag maakte de minister van Nationale Veiligheid in alle vroegte zijn opwachting op de plaats die voor zowel joden als moslims heilig is.
Het bezoek leidde, zoals verwacht, tot verbolgen reacties. In de eerste plaats natuurlijk vanuit Palestijnse hoek in het bijzonder en de islamitische wereld in het algemeen. Maar ook op diplomatiek niveau klonken forse veroordelingen, niet de minste van de Verenigde Staten.
Hoewel Palestijnse terreurbewegingen als Hamas dreigende taal uitten, kwam het vooralsnog niet tot gewelddadige uitbarstingen. Maar de geschiedenis heeft geleerd dat uitgestelde woede zich soms nog heviger kan openbaren dan eerste reacties. Het bezoek van Ariel Sharon aan de Tempelberg in 2000 was voor de Palestijnen het laatste duwtje om kort daarna de tweede intifada te beginnen.
De manoeuvre van Ben-Gvir laat ook zien dat premier Benjamin Netanyahu alle zeilen moet bijzetten om de leden van zijn kabinet enigszins in het gareel te houden. In vorige regeringen die hij leidde, hield hij de vinger strakker aan de pols, maar daar lijkt hij nu minder de kans voor te krijgen. Dat brengt niet alleen een aanzienlijk politiek risico voor hem mee, maar kan ook tot gevaarlijke spanningen leiden, zowel intern als op het diplomatieke vlak.
Niet voor niets moest Netanyahu een geplande reis naar de Verenigde Arabische Emiraten afzeggen. Officieel om „technische redenen”, maar de reactie van de VAE op het bezoek van Ben-Gvir aan de Tempelberg maakte duidelijk dat de Israëlische premier momenteel niet op vruchtbaar overleg in het Arabische Golfstaatje hoeft te rekenen.
Het eerste optreden van de nieuwe Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Eli Cohen, deed ook het nodige stof opwaaien. Hij belde na zijn aantreden niet alleen met zijn Amerikaanse ambtgenoot, maar pleegde ook een telefoontje naar zijn Russische collega. Bovendien liet hij zich in een toespraak ontvallen dat Israël zich minder publiekelijk over de oorlog in Oekraïne zou moeten uitspreken.
Of Cohen daarmee nieuw Israëlische beleid inzet, valt nog te bezien. Zijn uitlatingen kwamen hem in elk geval al wel op een woedende reactie van onder anderen de Amerikaanse Republikeinse senator Lindsay Graham te staan. Die wees Cohen erop dat de Russische president Vladimir Poetin oorlogsmisdaden in Oekraïne begaat en dat het bepaald geen goed idee is als Israël daarover zwijgt.
De nieuwe Israëlische regering kent al met al een roerige start, ook door de interne discussie over staatsrechtelijke hervormingen. En het vervolg zal vermoedelijk niet minder turbulent zijn.