Eind 2020 knoopte een viertal Arabische landen officiële banden met de Joodse staat aan. Vertegenwoordigers van de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Israël ondertekenden op 15 september van dat jaar de Abraham Akkoorden op het Witte Huis in Washington. Onder toeziend oog van de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump. Korte tijd later volgden Sudan en Marokko.

Toen al gonsde het van de geruchten dat er spoedig meer Arabische staten zouden volgen – Saudi-Arabië voorop. Een akkoord tussen Israël enerzijds en de bakermat van de islam en hoeder van de heilige steden Mekka en Medina anderzijds, zou van bijzonder grote symbolische betekenis zijn.

Zover kwam het echter niet. Saudi-Arabië hield vast aan zijn eis dat Israël en de Palestijnen eerst serieuze stappen moeten zetten richting een tweestatenoplossing in hun slepende conflict.

Dat neemt niet weg dat Jeruzalem en Riyad op diverse fronten al samenwerken. Zo stelde Saudi-Arabië in juli van dit jaar zijn luchtruim open voor lijnvluchten van Israëlische luchtvaartmaatschappijen, een duidelijk gebaar van goede wil richting de Joodse staat.

Gepraat wordt er ook – en niet alleen achter de schermen. Begin deze maand had in Rome de ”Abraham Accords Global Leadership Summit” plaats. Op deze top spraken diplomaten, wetenschappers, zakenlieden en politici uit dertig landen over nieuwe mogelijkheden om vrede en samenwerking in het Midden-Oosten te bevorderen.

Danny Danon, de voormalige Israëlische ambassadeur bij de VN, zei in de Italiaanse hoofdstad dat een overeenkomst tussen Israël en Saudi-Arabië „binnen een jaar mogelijk is”. Hij voegde eraan toe dat beoogd premier Benjamin Netanyahu uitbreiding van de Abraham Akkoorden tot een van de topprioriteiten van zijn buitenlands beleid zal maken.

Al eerder kwamen uit Saudi-Arabië soortgelijke geluiden. De Saudische minister van Staat Adel al-Jubeir zei onlangs tegen Amerikaans-Joodse leiders dat normalisering van de betrekkingen tussen Israël en zijn land „gegarandeerd” zal gebeuren, maar dat het wel tijd zal kosten.

Kroonprins Mohammed bin Salman somde tegenover een Amerikaanse delegatie in Riyad zelfs de voorwaarden voor een overeenkomst op. Die hadden vooral te maken met Amerikaanse militaire samenwerking en de mogelijkheid voor Saudi-Arabië om er een bescheiden kernprogramma op na te houden. De Saudische troonopvolger repte echter met geen woord meer over de Palestijnse kwestie.

Bij alle optimisme moet wel worden bedacht dat dit voorlopig alleen maar woorden van politici zijn. De vraag is hoe er in de straten van Riyad en Jeddah over een overeenkomst met Israël wordt gedacht. Een peiling van november in Bahrein en Marokko liet zien dat twee derde van de bevolking in die landen de Abraham Akkoorden niet ziet zitten. Er is dus nog sprake van een forse kloof tussen politiek en realiteit.