Het was op de valreep. Zeven weken na de verkiezingen van 1 november en zo’n twintig minuten voor het verstrijken van de deadline, belde Netanyahu woensdagavond met president Isaac Herzog om hem te melden dat hij een coalitie had gesmeed.

„Ik wil u laten weten dat ik er, dankzij de enorme publieke steun, in ben geslaagd een regering te vormen die zorg zal dragen voor alle burgers van Israël. En vanzelfsprekend ben ik van plan die zo snel mogelijk te installeren”, aldus de aankomend premier, die voor de zesde keer in zijn politieke carrière een Israëlische regering gaat leiden. In een persoonlijk bericht op Twitter was Netanyahu aanzienlijk korter: „Ik heb het gedaan.”

Likud van Netanyahu gaat in zee met de religieuze Shaspartij, vanouds een bondgenoot in eerdere kabinetten. Verder bestaat de coalitie uit de uiterst rechtse partijen Otzma Yehudit, Religieus Zionisme, Noam en het ultraorthodoxe Verenigd Thora Judaïsme. Gezamenlijk hebben ze een meerderheid van 64 zetels in de 120 plaatsen tellende Knesset. Door de deelname van deze partijen bevindt Likud zich opmerkelijk genoeg aan de linkerzijde van het politieke spectrum in dit samenwerkingsverband.

Forse eisen

Hoewel de partijen in de coalitie weten dat ze elkaar nodig hebben, hadden ze stuk voor stuk forse eisen neergelegd om aan de nieuwe regering deel te nemen. Variërend van het uitbreiden van religieuze invloed in diverse staats- en sociale instituties tot het legaliseren van Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.

Ook de verdeling van de diverse ministersposten had de nodige voeten in de aarde. Daarvoor moest zelfs een aantal wetswijzigingen worden doorgevoerd, die nog niet allemaal definitief zijn aangenomen. Zo ligt er nog een voorstel om een speciaal departement binnen het ministerie van Defensie te creëren dat verantwoordelijk wordt voor het burgerlijk bestuur op de Westbank. Die post is voor Bezalel Smotrich, leider van Religieus Zionisme, gereserveerd. Ook moeten de bevoegdheden van de beoogd minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, over de politiediensten worden uitgebreid. En tot slot moet de wet worden veranderd om Shasleider Arye Deri, ondanks een voorwaardelijke gevangenisstraf, minister te kunnen maken.

Politieke controle

Het meest vergaand is echter het plan van de nieuwe regering om de politieke controle over de rechterlijke macht te vergroten. Kort gezegd komt het hierop neer dat het parlement wetgeving die door het hooggerechtshof als onwettig is bestempeld, toch kan doorzetten. Bovendien zou de politiek meer inspraak krijgen in benoemingen binnen het justitiële apparaat.

Veel Israëliërs vrezen dat deze ontwikkelingen tot een aantasting van de rechtsstaat zullen leiden. Netanyahu zal in elk geval al zijn politieke ervaring nodig hebben om de eenheid te bewaren. Niet alleen onder de Israëlische bevolking, maar ook binnen zijn eigen regering.