Zondag loopt de eerste termijn van 28 dagen af die de Likudleider van president Isaac Herzog had gekregen om een coalitie te smeden. Donderdagavond vroeg Netanyahu het staatshoofd om twee weken verlenging. Als hij binnen die tijd de afspraken over een regeerakkoord met zijn partners niet rond heeft, gaat de formatieopdracht naar een ander.

Zover zal Netanyahu het naar alle waarschijnlijkheid niet laten komen. De 73-jarige politicus kreeg na de verkiezingen van 1 november de mogelijkheid in het centrum van de macht terug te keren. Die kans zal hij niet laten lopen.

De belangrijkste obstakels betroffen de verdeling van de ministersposten. Even leek het erop dat de onderhandelingen met de rechts-religieuze partners van Likud al vrij snel daarop stuk zouden lopen. Bezalel Smotrich, leider van Religieus Zionisme, eiste het departement van Defensie op. Hij moet echter genoegen nemen met het ministerie van Financiën. De Verenigde Staten hadden grote bezwaren tegen de benoeming van Smotrich op Defensie, en Netanyahu is kennelijk voor de druk uit Washington gezwicht.

Aan die concessie hing wel een prijskaartje. Want Religieus Zionisme krijgt een speciale bewindsman binnen het ministerie van Defensie die verantwoordelijk wordt voor de gang van zaken op de Westelijke Jordaanoever. Smotrich heeft al duidelijk gemaakt dat hij die post ook zelf gaat bekleden. Dagblad Times of Israel betitelde de functie als „minister-president van de Westbank”. Of, zoals Smotrich het zelf ongetwijfeld zal omschrijven: „premier van Judea en Samaria”.

Die post ligt extra gevoelig, omdat Smotrich er door de jaren heen geen geheim van maakte dat hij voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever is. De vier pagina’s tellende overeenkomst waarin de functie staat omschreven, bevat echter een belangrijke beperking. Op diverse plaatsen is uitdrukkelijk te lezen dat de uitoefening van zijn bevoegdheden afhankelijk is van het groene licht van de premier zelf. De bewoordingen variëren van ”goedkeuring” tot ”samenspraak”, maar duidelijk is dat Netanyahu in veel zaken het laatste woord heeft.

De laatste partij waarmee de aankomend premier nog tot overeenstemming moest komen, was de ultraorthodoxe Shas. Daar liggen de zaken nogal gecompliceerd. Shasleider Aryeh Deri wordt namelijk minister van Gezondheid en Binnenlandse Zaken en neemt halverwege de kabinetsperiode het stokje op Financiën van Smotrich over. Deri is echter tot een voorwaardelijke gevangenisstraf en een boete veroordeeld, onder andere wegens belastingontduiking. Als de voorzitter van de Centrale Kiescommisse, opperrechter Yitzhak Amit, zijn daden officieel als „moreel verwerpelijk” betitelt, mag Deri zeven jaar lang geen ministerspost bekleden.

Het is nog niet bekend wanner die uitspraak van Amit komt. De verwachting is dat de nieuwe regering daarom snel wetgeving indient die deze regel alleen bij een onvoorwaardelijke celstraf van toepassing verklaart.