Het zijn grote woorden: seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld zijn onderdeel van onze cultuur. Was getekend, Mariëtte Hamer, regeringscommissaris. Haar vaststelling is bepaald geen compliment en zou moeten leiden tot een collectief gevoel van onbehagen.
Het is comfortabeler om de positieve kanten van de cultuur te belichten. Nederland als land van bruggenbouwers en polderaars. Een handelsnatie met een wereldwijde reputatie. Een land van mogelijkheden ook. En van vrijheden. Daar valt mee uit te pakken.
Dat diezelfde cultuur ook keerzijdes kent, behoeft op zich geen betoog. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Dan is het tijd om naar oplossingen te kijken. En laten we daar nu ook vaardigheden voor in huis hebben.
De praktijk van alledag is weerbarstiger. Hamers kwalificatie bewijst dat. Grensoverschrijdend gedrag zit in de haarvaten van de samenleving en laat zich niet zomaar uitbannen.
De cijfers zijn alarmerend. Een op de 10 vrouwen en een op de 25 mannen hadden de afgelopen 5 jaar te maken met fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag. Deze cijfers lopen op als het om niet-fysieke varianten gaat. Het gebeurt thuis, in de klas, op het werk, op straat en online. In meer dan 60 procent van de gevallen zijn de gevolgen voor de slachtoffers groot. Ze kampen met psychische, relationele of seksuele problemen.
Cijfers kunnen kil zijn, statistieken kennen geen gevoel. Opvallend is dat slechts een klein deel van de problematiek daadwerkelijk naar buiten komt. Dan is er opwinding en verontwaardiging om het gedrag van politici, sporters, mediapersoonlijkheden of andere zogenoemde bekende Nederlanders.
Die kortstondige rimpelingen in de vijver leiden wel tot discussies over omgangsvormen, maar deze golven ebben ook zomaar weer weg. De regeringscommissaris legt daar terecht de vinger bij.
Het gesprek moet op gang worden gehouden, niet in achterkamers maar in de schijnwerpers. Omdat op die manier daders in het licht komen te staan en –belangrijker– slachtoffers zich gesteund weten. Hun vreselijke ervaringen vonden en vinden vaak buiten beeld plaats.
Komt ontoelaatbaar gedrag toch naar buiten, dan gebeurt het niet zelden dat daar te achteloos mee wordt omgegaan: Stel je jezelf niet aan? Wat andere slachtoffers weer angstig maakt om aan de bel te trekken.
Er zit inderdaad iets heel naars in de Nederlandse cultuur. Wangedrag dat nog veel te weinig aandacht krijgt. Gedrag dat in strijd is met Gods goede geboden. Een bekende psalmregel spreekt van te verwachten zegen als mensen elkaar liefhebben. Egoïstische zelfbevrediging met vernietigende gevolgen voor het leven van medemensen staat haaks op die Bijbelse liefde.
Hoofdredactie
