Cultuur & boeken

De macht van het Alles

Wat als één bedrijf zo machtig is dat het ons hele leven beheerst? En iedereen zich daar schijnbaar kritiekloos aan overlevert? Dat klinkt niet eens heel onwaarschijnlijk.

Pieter Ariese

30 November 2022 16:10

Met zijn eerdere roman ”De Cirkel” schreef de Amerikaanse bestsellerauteur Dave Eggers een aanklacht tegen de groeiende macht van grote technologiebedrijven. Nu is er een vervolg, ”Het Alles”, waarin hij het beklemmende scenario uit zijn vorige boek verder uitwerkt.

The Every (Het Alles) is een fictief technologiebedrijf waarin de oplettende lezer een angstaanjagende samensmelting herkent van werkelijk bestaande ondernemingen als Amazon, Google, Facebook en Apple. In het verhaal van Eggers heeft Het Alles zo veel macht over de levens van zijn gebruikers dat niets ongezien of ongemeten blijft, en de mensheid feitelijk is overgeleverd aan dat wat het bedrijf voorschrijft.

Dat iedereen het wel best lijkt te vinden, is –gelet op onze eigen overgave aan nieuwe technologieën– niet eens zo verrassend. Toch is er verzet. Hoofdpersoon Delany neemt zich voor om het bedrijf van binnenuit kapot te maken. In een wat vergezocht plot solliciteert ze bij Het Alles, werkt zich op en slaagt ze erin steeds extremere ideeën tot producten te laten ontwikkelen. Ze hoopt dat de publieke opinie zich hierdoor tegen het bedrijf zal keren, waarna het ten onder zal gaan. Het tegendeel gebeurt.

Net als in ”De Cirkel” weet Eggers op een sterke manier de verregaande invloed van grote technologiebedrijven te schetsen, en de ontvankelijkheid van mensen daarvoor. Een goed verstaander leest er ook een aanklacht in tegen de overheid en het gemak waarmee deze technologie omarmt en inzet om de bevolking te controleren.

Dat ”Het Alles” met zijn technologie bepaalt of je als mens een goed leven leidt en daarmee God en Diens geboden op een zijspoor zet, is een actuele waarschuwing, maar zo heeft Eggers ’m helaas niet bedoeld. Zijn roman staat ver af van de manier waarop christenen in het leven staan.

Voeg daarbij de oppervlakkige hoofdpersonen en de toch wel ongeloofwaardige verhaallijn, dan is de enige reden om Eggers nog te lezen zijn ondertoon waarmee hij –afwisselend met humor, absurdisme en sarcasme– de technologische ontwikkelingen van onze tijd aan de kaak stelt.