”Onze hulp is in de naam van de Heer, de Maker van hemel en aarde”. Die belijdenis klonk altijd voorafgaand aan promoties, oraties en diesvieringen aan de van oorsprong christelijke universiteit. Aan het eind sprak de voorzitter een lofverheffing uit: ”Laat de Naam van de Heer geprezen worden, nu en in de eeuwigheid”. Vanaf 1 januari verandert dat, meldde de VU dinsdag op haar website.

De formulering bij aanvang van academische plechtigheden wordt dan: ”Ik open deze openbare zitting… met een verwijzing naar de van oorsprong christelijke traditie van de Vrije Universiteit Amsterdam, waarin wetenschapsbeoefening verbonden wordt met verwondering en levensbeschouwelijke waarden.” Bij de sluiting wordt vanaf volgend jaar verwezen ”naar onze missie om waardengedreven wetenschap te beoefenen met verantwoordelijkheid voor mens en planeet”. Daarmee verdwijnt na ruim 140 jaar de christelijke belijdenis bij academische plechtigheden op de VU.

Verzet

Het votum riep de laatste jaren steeds vaker verzet op aan de Amsterdamse universiteit. Zo wilde hoogleraar evolutionaire ecologie Jacintha Ellers geen promoties voorzitten omdat ze dan de Bijbeltekst verplicht zou moeten uitspreken. En dat is volgens haar „ondoenlijk voor een atheïstisch evolutiebioloog”. Ook Maartje Raijmakers, hoogleraar pedagogische en onderwijswetenschappen, weigerde haar oratie te houden als daarbij Bijbelteksten worden geciteerd. „Mijn atheïstische levensstijl is voor mij niet vrijblijvend”, zei ze daarover in Trouw. „Het is een belangrijk deel van mijn identiteit, net als een geloofsovertuiging dat is voor anderen.”

Een petitie van een groepje promovendi om de discussie aan te zwengelen, werd eerder dit jaar ruim 300 keer ondertekend. Het College van Decanen, dat zich boog over een aanpassing, vindt nu ook dat de traditionele formule vandaag de dag niet meer aansluit bij de diversiteit op VU.

Herkenning

Volgens rector magnificus Jeroen Geurts is er geen onderlinge herkenning meer als het gaat om de christelijke identiteit of de christelijke formuleringen bij academische plechtigheden. Met de nieuwe formulering wordt volgens hem „in breed toegankelijke woorden uitdrukking gegeven aan de kernwaarden van de VU. Net als bij de tot nu toe gebruikte termen wordt ermee gezegd dat wetenschap niet los staat van levensbeschouwelijke waarden en gedragen wordt door intellectuele bescheidenheid en een verantwoordelijkheid voor een ons overstijgend belang.”

In het besloten deel van de promotieplechtigheid blijft het gebruik bestaan om een korte bezinnende tekst te lezen, waarbij ook een Bijbeltekst kan worden gebruikt.

De VU werd in 1880 opgericht door de gereformeerde voorman Abraham Kuyper. In 2016 paste de universiteit haar grondslag aan door uit de statuten te schrappen dat ze zich wil laten leiden door het Evangelie van Jezus Christus.