„Tijden veranderen”, verklaart De Groot, die als een van de acht vicepresidenten in het Directiecomité van de EIB zit. „Sinds de Russische inval in Oekraïne is het duidelijk dat we meer moeten investeren in weerbaarheid.”

Sinds zijn aantreden in februari 2024 maakte De Groot een van de grootste omslagen in de 67-jarige geschiedenis van de investeringsbank mee. Net als de meeste banken moest de EIB voorheen niets van defensie weten. Klanten willen niet dat de financiële sector met leningen dood en verderf stimuleert, was de lijfspreuk van bankiers. De EIB zou dan zijn Triple A-status –lenen tegen lage rente– verliezen, was de angst.

Maar sinds 2022 komen steeds vaker militaire projecten in aanmerking voor EIB-financiering. Aanvankelijk moest het gaan om dual-useprojecten, waar ook de burger iets aan heeft. Bruggen, satellieten en vliegtuigen.

Maar eind maart besloten de aandeelhouders in Luxemburg ook de dual-usevereiste los te laten. Financiering van drones en kazernes behoort voortaan tot de kerntaken van de EIB. Ook investeringen in de bescherming van onderzeese kabels op de Noordzee vallen onder de noemer defensie. Wapens en kogels financiert de EIB niet.

Noordzee

De omslag viel samen met de komst van Robert de Groot als vicevoorzitter van de bank. Voorheen behartigde hij als ambassadeur de Nederlandse belangen in de Europese Unie. Sinds februari vorig jaar beheert hij namens de aandeelhouders Nederland, België en Luxemburg het kapitaal dat EU-lidstaten inleggen. Daarmee haalt de EIB geld op via de kapitaalmarkt en leent daarvan ieder jaar rond de 90 miljard uit aan projecten.

De Groot heeft onder meer de portefeuille veiligheid en defensie onder zijn hoede. Vlak na zijn aantreden als vicepresident maakte hij een ”roadshow” langs alle EU-hoofdsteden om ministers van defensie, generaals en defensieproducenten bekend te maken met de financieringsmogelijkheden vanuit de EIB.

Een ongebruikelijk beeld, dat van een bankier die met zijn geld op zoek gaat naar projecten. Maar „de EIB kan nu beter inspelen op de financieringsbehoefte van de defensiesector”, maakt de Groot duidelijk.

Die zit voornamelijk in de toeleveringsketen. Gespecialiseerde kleinere defensiebedrijven hebben vaak moeite om aan traditionele bankfinanciering te komen, legt De Groot uit. Defensiefinanciering is vaak risicovol, banken vrezen reputatieschade en soms zijn investeringen in defensie gewoon wettelijk uitgesloten. „De EIB heeft nu 1 miljard euro opzijgezet om kleinere defensiebedrijven te helpen met financiering.”

Eurobonds

De bank stapt in daar waar traditionele kredietverstrekkers niet willen of kunnen gaan. Doordat alle EU-lidstaten garant staan, kan de EIB tegen een gunstige rente geld uitlenen. Toch loopt het nog geen storm. Van de 6 miljard euro die de EIB vorig jaar voor defensie beschikbaar stelde, bleef 5 miljard op de plank liggen.

„Wij werken vraaggestuurd: projecten komen naar ons toe voor financiering”, verklaart De Groot. „Vrijwel altijd regelt een ministerie van Defensie de betaling van defensieprojecten een-op-een met een ministerie van Financiën. Ze zijn nog niet gewend aan andere financieringsconstructies, bijvoorbeeld via de EIB.”

Toch kan EIB-financiering soms handig zijn, beweert De Groot. „Voornamelijk bij grote defensieprojecten, projecten die langlopende leningen behoeven en bij risicovolle financiering.” Naast de EIB moet ook altijd naar andere kredietverstrekkers worden gezocht. De bank financiert tot 50 procent van het benodigde geld.

„De financieringsvraag groeit”, merkt De Groot op. Dit jaar zullen de defensie-investeringen verdubbelen tot boven de 2 miljard euro, is de verwachting. Tegen 2027 kan dit oplopen tot 8 miljard euro.