Drie motorrijders van de Koninklijke Marechaussee (KMar) houden het verkeer aan de oostzijde van de grens scherp in de gaten. Zodra ze vermoeden dat een van de voertuigen wat meer aandacht nodig heeft, wordt de bestuurder gemaand te volgen. Even voor Venlo staat een tiental collega’s te wachten om de reisdocumenten van de automobilisten te controleren en te vragen waar de reis naartoe gaat. Dankzij minister Faber is er weer verscherpt toezicht aan de binnengrenzen.

Of de nieuwe controles succesvoller zijn in de strijd tegen illegale migranten en ongewenste vreemdelingen dan het vorige systeem, durven de mannen van de KMar niet te zeggen. Maar er wordt zeker resultaat geboekt. De eerste officiële cijfers van aanhoudingen en controles zijn 21 maart bekendgemaakt. Volgens de minister is het aantal gecontroleerde voertuigen en personen toegenomen en zijn er 250 mensen staande gehouden en is hun de toegang tot ons land ontzegd. Daarnaast zijn negentig personen aangehouden voor strafbare feiten als mensensmokkel, vervalsen van documenten en drugscriminaliteit.

In totaal telt Nederland meer dan 840 grensovergangen

Ongewenste vreemdelingen

Plaatsvervangend brigadecommandant Ton en teamleider Bennert ‒„alleen voornamen graag”‒ van de nieuwe, samengevoegde brigade Limburg (per 1 mei dit jaar) sturen samen zo’n 220 mensen aan. Naast bewaken en beveiligen, internationale en militaire politietaken, moeten de mannen en vrouwen van de meest zuidelijke brigade zo’n 300 grensovergangen met Duitsland en België in de gaten houden. Dat is verhoudingsgewijs het hoogste aantal van ons land. In totaal telt Nederland er meer dan 840. Daarbij komt dan nog het grensoverschrijdende trein- en vliegverkeer, onder meer via Maastricht Airport.

Het is dus duidelijk dat er al keuzes gemaakt moesten worden voordat het kabinet besloot om opnieuw te gaan controleren aan de binnengrenzen. Sinds 9 december 2024 houdt ons land namelijk weer tijdelijk verscherpt toezicht bij verschillende grensovergangen, zoals afgesproken in Europa. Voor de fijnproevers: deze overeenstemming staat in artikel 25 van Verordening (EU) 2016/399, de Schengengrenscode. Voorlopig geldt dit voor een halfjaar, tot 8 juni 2025.

Nieuws in beeld

Grenscontrole bij Venlo. beeld VidiPhoto

Grenscontrole bij Venlo. beeld VidiPhoto

Grenscontrole bij Venlo. beeld VidiPhoto

Grenscontrole bij Venlo. beeld VidiPhoto

Grenscontrole bij Venlo. beeld VidiPhoto

„Ook voor december controleerden we het grensverkeer”, zegt een van de woordvoerders. „Dat gebeurde via het zogenoemde Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Op basis van de Vreemdelingenwet mochten we mensen staande houden ter controle binnen 20 kilometer van een landsgrens. Omdat onze provincie relatief smal is, konden we dat dus vrijwel overal doen. Door de vernieuwde Schengencontroles is dat nu beperkt tot de grens zelf. In theorie mogen we ongewenste vreemdelingen onderweg nu niet meer staande houden. We hadden even tijd nodig om aan deze nieuwe werkwijze te wennen, maar onze mensen hebben dat uiteindelijk voortvarend opgepakt.”

Verkeerscamera’s

Volgens beide woordvoerders mogen vreemdelingen aan de grens geweigerd worden en vastgezet als ze geen geldige reisdocumenten hebben, maar ook indien ze te weinig financiële middelen bezitten om in hun levensonderhoud te voorzien. De praktijk is echter weerbarstiger, zo blijkt. De rechter oordeelde eind januari dat illegale vreemdelingen die zich al in Nederland bevinden bij aanhouding aan de Belgische of Duitse grens, niet direct mogen worden weggestuurd of vastgezet, zoals dat wel mag bij een Europese buitengrens. Toch is de marechaussee niet van plan z’n werkwijze daarop aan te passen, omdat het hier om een individuele casus gaat. „Wij houden ons aan de richtlijnen zoals ze zijn uitgevaardigd door het Landelijk Tactisch Commando (LTC) van de KMar.”

Anders dan in Duitsland, worden statische en mobiele controles met elkaar gecombineerd. Omdat het onmogelijk is alle 300 grensovergangen met enige regelmaat in de gaten te houden, worden er hotspots geselecteerd op basis van risicoanalyse en informatie. Verkeerscamera’s zijn daarbij een handig hulpmiddel. „We hebben maar een beperkte capaciteit en moeten dus keuzes maken. Om verkeerscongestie te voorkomen laten we voertuigen ook niet in een fuik rijden, maar selecteren onze motorrijders de automobilisten en begeleiden ze hen naar onze controlepost bij de grens. Daar moeten automobilisten hun paspoort of andere reisdocumenten laten zien.”

Huurauto’s

Voordeel van de hernieuwde ”grensbewaking” is dat de marechaussee nu zichtbaarder is dan via de mobiele controles. „We doen het bovendien graag en er gaat ook een preventieve werking van uit. Het heeft dus zeker effect. Je moet wel constant schakelen en regelmatig wisselen van grensplaats. Iedere mensensmokkelaar die we pakken is winst. En met enige regelmaat is er ook sprake van bijvangst op het terrein van illegale wapens, verdovende middelen en verkeersdelicten. Wij hebben net als de politie volledige opsporingsbevoegdheid.”

De gecontroleerde voertuigen worden er door de motorrijders uitgepikt op basis van opvallende aspecten, vertelt Bennert tijdens de controlemiddag. „We letten bijvoorbeeld op de staat van de auto en het aantal passagiers. Huurauto’s controleren we ook regelmatig. Als er niets aan de hand is, duurt een controle niet langer dan 2 minuten.”

Volgens de teamleider reageren de meeste mensen, ondanks het oponthoud, positief. „We merken maar weinig irritaties. En als daar wel sprake van is, hebben ze mogelijk wat te verbergen. Van de inzittenden controleren we de reisdocumenten, vragen we wat hun reisdoel is en of ze voldoende geld bij zich hebben. Dat mogen we ook controleren als we het niet helemaal vertrouwen. Maar vandaag is het rustig.”