Cultuur & boekenStoomtrein Goes–Borsele

Een ritje met de Zeeuwse stoomtrein: onthaasten te midden van rookflarden

Een ritje met de stoomtrein van Goes naar Hoedekenskerke, in de zak van Zuid-Beveland, is vooral een oefening in onthaasten en een mogelijkheid om op adem te komen. De kolengeur die af en toe het boemeltje binnenwaait, brengt je terug naar lang vervlogen tijden.

7 April 2025 14:25Leestijd 6 minuten
Het perron in Hoedekenskerke. beeld Dirk-Jan Gjeltema
Het perron in Hoedekenskerke. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Het is een drukte van belang op de parkeerplaats waar stoomtreinreizigers hun moderne bolide kunnen stallen. Bijna alle plaatsen zijn op deze dinsdag in de herfstvakantie bezet. Er staat ook een touringcar waar tientallen grijze hoofden uit komen. „We zijn helemaal volgeboekt”, zegt Reinier Zondervan, de enige vaste medewerker van Stoomtrein Goes Borsele.

Drie van de jongste bezoekers zijn Benjamin (8), Ruben (5) en Boaz (3) van der Hart uit Yerseke. Ze gaan deze middag met hun moeder en hun oom Robert voor het eerst met de stoomtrein mee.

Als ze de parkeerplaats aflopen, komen ze langs een oude stoomketel die in het gras naast het pad staat. Een bordje dat erbij staat, vertelt hoe zo’n stoomketel werkt. Het zegt bijvoorbeeld dat de ketel met hout wordt opgestookt; als de trein echt moet gaan rijden, gaat de stoker over op kolen. „Het opstoken van dit formaat ketel duurt ongeveer 4 uur.”

In het restauratiegebouw krijgen locomotieven en wagons een opknapbeurt. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Voordat Boaz en zijn broers naar de stoomtrein gaan, is er nog tijd om in de werkplaats te kijken. Er staan een paar grote locomotieven in die een onderhoudsbeurt nodig hebben. Een donkerblauwe waar ”Enkhuizen” op staat, bijvoorbeeld. Die locomotief komt uit Noord-Holland, waar hij tussen Hoorn en Medemblik rijdt, vertelt Zondervan, die een rondleiding geeft.

Vanuit het restauratiegebouw lopen een paar sporen richting de spoorlijn die verderop ligt en waar de stoomtrein op staat die deze middag naar Hoedekenskerke rijdt. Dat spoor loopt parallel aan de lijn die iets noordelijker ligt en waar snelle treinen over rijden. NS-station Goes ligt 700 meter verderop.

Puffende trein

De locomotief die de gebroeders Van der Hart vanmiddag naar de zak van Zuid-Beveland brengt, is de afgelopen uren bijgevuld en opgestookt. Via een wandeling van een paar minuten lopen de jongens van de werkplaats naar de rokende en puffende trein.

Ze hebben alle drie een klein boekje in hun hand. Die kregen ze zojuist van een man met een zwarte pet. Voorop staat ”Spoorbingo”. Daaronder allemaal vakjes waarin tekeningetjes staan van dingen die met de trein te maken hebben.

De trein komt in beweging, heel langzaam en een beetje schokkerig

„Volgens mij zie ik de machinist”, zegt Ruben als hij over het perron loopt. Hij wijst naar een man met een blauwe jas aan en een zwarte pet met gouden rand op. De man lacht naar hem en steekt zijn duim op. Waarna Ruben op zijn bingokaart het vakje met de machinist afkruist. Zijn broers volgen zijn voorbeeld.

beeld Dirk-Jan Gjeltema

Om kwart over twee stappen de mannen met hun moeder en oom de trein in. Ze hebben een kaartje voor de derde klasse, dus moeten ze in een wagon met houten banken gaan zitten. Ondanks de drukte zijn er nog twee bankjes tegenover elkaar vrij. Daar nemen de Van der Harts plaats.

Een paar minuten later komt de trein in beweging, heel langzaam en een beetje schokkerig. Eerst glijdt het spoorterrein langs de ramen voorbij, daarna een bedrijventerrein, en dan een woonwijk. Nadat de trein onder snelweg A58 door is gereden, wordt het landschap weidser en groener.

Stevige rookpluim

Hoewel de kalender zegt dat het herfst is, lijkt het wel zomer. De zon schijnt uitbundig en de thermometer wijst 17 graden aan. In de wagons is het nog veel warmer. Benjamin doet het schuifraam open, waarna een verfrissend windje naar binnen waait. Omdat het eind oktober is, zijn de schaduwen al wel tamelijk lang. Op de akkers naast het spoor zie je de schaduw van de rijdende trein met een stevige rookpluim erboven.

Bij de meeste spoorwegovergangen laat de locomotief zijn stoomfluit horen. Soms staat de trein even stil, zodat een man met een rode vlag uit de locomotief kan stappen om het wegverkeer tegen te houden.

Het gevoel van terug in de tijd te gaan wordt aangewakkerd door de rookflarden die af en toe door het open raam de wagon in waaien

Het lage tempo, het rustige gebonk van de rijdende treinstellen, het gebrek aan een razend motorgeluid en het langzaam voorbijglijdende landschap hebben een rustgevende werking. „Zo ging dat vroeger dus”, zegt Boaz’ moeder tegen oom Robert. „Heerlijk ja. Het duurt wel lang voor je ergens bent, maar het geeft minder stress”, merkt deze op.

Het gevoel van terug in de tijd te gaan wordt aangewakkerd door de rookflarden die af en toe door het open raam de wagon in waaien. De rokerige geur past helemaal bij het ouderwetse, eikenhouten interieur van de wagons. Een conducteur die kaartjes komt knippen, hoort er helemaal bij – en levert weer een kruisje op de bingokaart op.

Minitrein

Na een rit van ruim een halfuur rijdt de stoomtrein het station van Hoedekenskerke binnen. Hier krijgen bezoekers anderhalf uur de tijd om zich in de naastgelegen speeltuin met restaurant te vermaken, of een bezoek aan het dorp te brengen.

De speeltuin staat deels in het teken van treinen. Er is bijvoorbeeld een minitrein. Ruben en Boaz rijden een rondje mee. Daarna gaan ze naar een ouderwets snoepwinkeltje in Hoedekenskerke: ’t Wienkeltje van Wullempje. Dat is tevens een klein museum, waarin je kunt zien hoe mensen vroeger leefden – met bijvoorbeeld een bedstede, een wastobbe en een trapharmonium.

Met een zakje zuurstokjes, kaneelkussentjes en sneeuwkaramels in mama’s tas lopen ze om vier uur terug naar de trein. Die is bijgevuld met water, zodat er weer stoom genoeg gemaakt kan worden om de trein naar Goes te brengen.

> destoomtrein.nl

In Hoedekenskerke wordt de locomotief achter de trein gezet, zodat hij richting Goes weer vooraan rijdt. Daarvoor is het wel nodig dat de lampen op de achterkant van de locomotief worden gezet. beeld Dirk-Jan Gjeltema

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer