De ramingen van het begrotingstekort van het Centraal Planbureau (CPB) of het ministerie van Financiën zaten er de afgelopen jaren inderdaad naast, maar daar heeft de politiek volgens de expertgroep slechts beperkte invloed op. Ongeveer 60 procent van de afwijking was toe te schrijven aan externe factoren, zoals de coronacrisis of de oorlog in Oekraïne.

Van de 40 procent waar de politiek wel wat mee kan, wordt de grootste afwijking veroorzaakt door zogeheten onderuitputting. Daarvan is sprake als gereserveerd geld niet kan worden uitgegeven, bijvoorbeeld omdat er te weinig arbeidskrachten zijn. Ook is de opbrengst uit de vennootschapsbelasting onderschat, en kregen decentrale overheden het geld niet uitgegeven.

Politieke partijen, waaronder NSC van Pieter Omtzigt, zeggen al langer dat de overheid meer geld te besteden heeft dan ze denkt. Maar de expertgroep vreest dat politici daarmee hun eigen teleurstelling organiseren. Veel geld dat op de plank blijft omdat een project wordt uitgesteld, is later alsnog nodig. Wie dat geld nu al uitgeeft, betaalt in feite een dubbele rekening, waarschuwen de experts. Bovendien waren veel plannen van de afgelopen kabinetten te ambitieus: er werd te veel geld uitgetrokken, dat het kabinet niet kon uitgeven.

Ook is het maar de vraag of de onderschatte vennootschapsbelasting lucht geeft. De afgelopen jaren kwam er gemiddeld 2,5 miljard euro meer binnen dan gedacht, maar vorig jaar bleek de raming vrijwel exact te kloppen. Partijen kunnen er dus niet van uitgaan dat ook dit jaar miljarden overblijven omdat er meer winstbelasting binnenkomt.

De groep erkent wel dat er met name als het gaat om het nauwkeurig ramen van de winstbelasting verbeteringen nodig zijn. Verder heeft het Rijk beperkt zicht op de financiën van gemeenten en provincies, wat ramen moeilijker maakt.

In Den Haag werd met grote interesse uitgekeken naar het rapport van de expertgroep. Met name NSC, maar ook de BBB vinden de ramingen te negatief en hoopten dat dit onderzoek ruimte zou bieden in aanloop naar de voorjaarsnota.