De onderzoekers denken dat het mogelijk is om de uitstoot van ammoniak binnen vijf jaar nagenoeg te halveren ten opzichte van het peiljaar 2019. De uitstoot van lachgas en methaan kan met ongeveer een kwart tot de helft omlaag, schatten zij in. Voorwaarde is wel dat alle landbouwbedrijven gebruikmaken van de beste beschikbare technieken.

Daarmee is zowel voor ammoniak als de twee broeikasgassen het doel haalbaar dat het vorige kabinet in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) had gesteld. Dit NPLG is door het huidige kabinet ingetrokken, maar de onderzoekers wijzen erop dat de „onderliggende opgaven” om de kwaliteit van lucht, bodem en water te verbeteren nog steeds gelden. Het is aan het kabinet om daar beleid voor te maken.

Water

Wat de waterkwaliteit betreft zijn de Wageningse onderzoekers ook optimistisch. De uitspoeling van nitraat naar het grondwater kan via de inzet van duurzaam bodembeheer en precisiebemesting worden verminderd, en wel in zo’n mate dat het gemiddelde nitraatgehalte in vrijwel alle provincies lager uitpakt dan de norm van 50 milligram per liter.

Ook komt er dan tot de helft minder stikstof en een kwart minder fosfor in het oppervlaktewater terecht. In de meeste provincies is dat echter onvoldoende om de NPLG-doelen te halen.

Maatregelen zoals aanzuring van mest, inzet van luchtwassers en het schoonhouden van vloeren leveren de meeste milieuwinst op voor de uitstoot uit stallen. Daarnaast is volgens het rapport een grote vermindering van de uitstoot mogelijk via voer- en managementmaatregelen en nieuwe technieken om mest uit te rijden.

Oplossen

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de provincies. De voorzitter van de adviescommissie landelijk gebied van de provincies, de Noord-Hollandse gedeputeerde Jelle Beemsterboer (BBB), reageert positief. „Stikstof en andere milieuvraagstukken kunnen we oplossen met innovatie als de politiek dat wil”, zegt hij.

Beemsterboer en zijn Overijsselse collega Gert Harm ten Bolscher (SGP) pleiten voor beter gebruik van nieuwe mogelijkheden. „De opgave is groot. Je kunt geen enkele optie laten liggen”, aldus Ten Bolscher.

De innovaties in de landbouw brengen kosten met zich mee. Aanpassingen aan de stalsystemen worden geschat op 300 miljoen euro per jaar, terwijl de onderzoekers erop wijzen dat het inkomen van de veehouders daalt door de toepassing van nieuwe technieken.

Het is volgens de onderzoekers niet mogelijk om overal een breed palet aan maatregelen te nemen. Daarom is het „realistisch om aan te geven dat er ook een gedeeltelijke veestapelreductie nodig is”, staat in het rapport.