De MBO Raad trekt deze week aan de bel. De prognoses over het aantal studenten op het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) laten sowieso al een lichte daling zien, maar de afname blijkt nog harder te gaan dan verwacht. Een kleine 2000 studenten verloor het mbo dit jaar ten opzichte van vorig jaar, bleek maandag. Daarmee komt het totaal aantal studenten op 467.500.

„Alarmerend”, stelt Adnan Tekin, voorzitter van de brancheorganisatie. „Door ontgroening –het feit dat de groep jongeren in de bevolking kleiner wordt– en vergrijzing was een krimp al voorzien, maar we dalen met 400 studenten meer dan verwacht. Sinds 2020 zijn we met meer dan 30.000 gedaald. Dat is een Philips Stadion vol.”

Opvallend is dat het reformatorische Hoornbeeck College, met tien vestigingen, de afgelopen jaren wél bleef groeien, tot ruim 7600 in 2024. Cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) laten een scherpe stijging zien tot 2020, toen de school in drie jaar tijd met zo’n duizend studenten groeide. Sindsdien is er nog altijd sprake van lichte groei. Waardoor lukt het het Hoornbeeck wel om ieder jaar meer studenten aan te trekken?

Gezinnen

„We zeggen eerlijk gezegd al jaren tegen elkaar: Dit zal wel het laatste jaar van groei zijn”, aldus Mark van Winkelen, voorzitter van de directie van het Hoornbeeck College en sinds 2020 locatiedirecteur in Apeldoorn. „We zien dat de achterban nog altijd groeit. We denken dat de geboorteaantallen wel wat dalen, maar gezinnen in de gereformeerde gezindte zijn nog altijd groter dan in de wereld om ons heen.”

Ook verbreedde het Hoornbeeck College in de afgelopen vijftien jaar het aanbod aan opleidingen. „Neem technologie. Dat kon je eerst alleen volgen in Amersfoort. Rond 2010 zijn we die richting ook gaan aanbieden in Rotterdam. Jongeren die voor die tijd kozen voor andere scholen in de regio konden nu ook bij ons terecht. Tegenwoordig biedt het Hoornbeeck op bijna alle tien locaties de technologieopleiding aan.”

„Jongeren die voor 2010 kozen voor andere scholen in de regio konden nu ook bij ons terecht” - Mark van Winkelen, locatiedirecteur Hoornbeeck Apeldoorn

Leger

Nieuw is ook de richting beveiliging. „Die begon in Rotterdam en Gouda, inmiddels is deze opleiding ook te volgen in Amersfoort en Kampen. Hiermee trekken we een nieuwe doelgroep van jongeren die door willen stromen naar de politie of het leger.”

In 2015 boorde de school een nieuwe regio aan met de opening van de locatie Gouda. „Daar hebben we inmiddels zo’n 1100 studenten.”

De laatste jaren zet het Hoornbeeck ook in op volwassenenonderwijs. „Dat volgen nu enkele honderden mensen. We kregen die vraag vanuit mensen die interesse hadden in scholing en vanuit zorginstellingen. Dit aan te gaan bieden was ook een strategische keuze, gezien de mogelijke daling van het aantal jonge studenten in de toekomst.”

Loodgieter

Als de afname landelijk doorzet, komt de samenleving voor grote uitdagingen te staan, stelt Adnan Tekin van de MBO Raad. „Vitale sectoren worden met name door mbo’ers in stand gehouden. Er zijn al grote tekorten. Vind maar eens een loodgieter.”

Om tot een oplossing te komen is volgens Tekin een herziening van het onderwijssysteem nodig. „Geef jongeren meer tijd om te ontdekken waar hun talenten liggen, en laat ze wat later, op hun 14e of 15e, kiezen tussen twee smaken: de beroepsroute of de academische route. Zo’n model is ook in lijn met adviezen van bijvoorbeeld de Onderwijsraad .”

„Vitale sectoren worden met name door mbo’ers in stand gehouden” - Adnan Tekin, voorzitter MBO Raad

Aan het huidige systeem zitten volgens Tekin nog veel haken en ogen. „Neem het feit dat scholen worden bestraft als havisten afstromen –ik heb een enorme hekel aan dat woord– naar het mbo.” Zo’n stap hoeft helemaal niet negatief te zijn, betoogt de voorzitter van de MBO Raad. „Ik kom studenten tegen die eerder op de havo of het vwo zaten, maar op het mbo zijn opgebloeid.”