De Waele ging hierna theologie studeren en werd docent Nieuwe Testament in Brussel. Inmiddels is hij met pensioen en publiceert hij het ene na het andere boek over de Bijbel en verwante geschriften.

Het boek ”Heilige woorden” biedt een rondleiding door de geschriften van het Nieuwe Testament en het vroege christendom. In het eerste deel bespreekt De Waele elk Bijbelboek, verduidelijkt hij waar de teksten vandaan komen en waar de evangeliën, brieven en andere geschriften in het Nieuwe Testament te vinden zijn. In het tweede deel laat de auteur zijn licht schijnen over de geschriften van de apostolische vaders en de apocriefe boeken. Het derde deel bevat een overzicht van de zoektocht naar de historische Jezus.

Het eerste deel gaat over de geschriften van het Nieuwe Testament en is een fors uitgebreide en deels herschreven editie van het in 2020 verschenen boek ”De ontdekking van het Nieuwe Testament”.

Toegankelijk

De Waele schrijft met kennis van zaken en doet dit ook op een toegankelijke manier. Hij sluit aan bij de breed aanvaarde historisch-kritische benadering van de Bijbel. Dit licht hij toe in hoofdstuk 12: ”De wetenschappelijke zoektocht naar wie Jezus werkelijk was”. Daar geeft hij een overzicht van enige eeuwen onderzoek, met als recente ontwikkeling dat Joodse geleerden steeds meer meedoen in de uitleg. Aan het eind van het overzicht noemt hij ook N.T. Wright, voormalig bisschop van de Anglicaanse Kerk, die bekend is geworden door zijn vele publicaties over Jezus. Een citaat van hem: „De moderne westerse cultuur heeft haar best gedaan om de twee figuren, de Jezus van de geschiedenis en de Jezus van het geloof, gescheiden te houden. Ik heb mijn best gedaan om deze trend te weerstaan, ondanks het gehuil van protest van beide kanten.” De Waele constateert dat evangelische christenen graag de boeken van Wright lezen. Een gelijksoortige benadering aan rooms-katholieke zijde is te vinden in de boeken van de voormalige paus Benedictus XVI.

De Waele noemt deze publicaties, maar verder laat hij het onderzoek in kerkelijke kring grotendeels buiten beschouwing. De serie ”Commentaar Nieuwe Testament”, onder redactie van dr. J. van Bruggen, wordt niet genoemd. Deze serie wordt in Nederland volop gebruikt en is zelfs bij dezelfde uitgeverij verschenen. Ook allerlei Engelstalige literatuur waarin klassieke standpunten ingenomen worden, ontbreekt. Het resultaat is dat de evangeliën vrij laat gedateerd worden en dat diverse bewerkingen aangenomen worden. Ook lijken andere auteurs verantwoordelijk voor een deel van de brieven van Paulus. In hoofdstuk 7 overheersen de menselijke aspecten van de canonvorming.

Apostolische vaders

Hierna komt deel twee van het boek, met aandacht voor de apostolische vaders, de eerste apologeten, de martelaarsakten en de apocriefen van het Nieuwe Testament. Voor veel lezers zal deze stof grotendeels onbekend zijn. Deze hoofdstukken bieden een toegankelijke introductie. Daarbij komen allerlei richtingen en stromingen aan de orde, ook de gnostiek. Diverse geschriften uit die richting bevatten wonderlijke opvattingen en het is begrijpelijk dat de kerk daarvan afstand genomen heeft. Opvallend is ook hoeveel werken uit die vroege tijd verloren zijn gegaan.

Ten slotte nog iets over de titel van het werk van De Waele. Het boek heet ”Heilige woorden”, maar onder die aanduiding vallen zowel de boeken van het Nieuwe Testament als allerlei latere kerkelijk aanvaarde en zelfs ketterse geschriften. Veel christenen geven de voorkeur aan een duidelijker afbakening. Hoewel de auteur geraakt is door de woorden van Jezus, is de toon van het boek afstandelijk en blijft het aan de lezer om te bepalen wat hij doet met de overgeleverde geschriften.

Heilige woorden. Een rondleiding door de geschriften van het Nieuwe Testament en het vroege christendom, Daniël de Waele; uitg. KokBoekencentrum; 495 blz.; € 34,99