Via een crowdfundingsactie haalt het genootschap geld op om het proces desnoods tot aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te kunnen voeren. Binnen een paar uur doneerden woensdag ruim 200 donateurs al meer dan de helft van het streefbedrag van 20.000 euro.

Het Republikeins Genootschap telt zo’n 4000 betalende leden. Floris Müller, kersverse voorzitter van de club, gelooft er niets van dat de Nederlandse koning geen macht meer heeft.

Over welke macht heeft u het eigenlijk?

„In Nederland kennen we de scheiding der machten tussen de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. Voor de monarchie geldt dat niet: onze koning is staatshoofd, lid van de regering en voorzitter van het belangrijkste adviesorgaan van onze regering (de Raad van State, AV). Tegelijk heeft hij buitengewone invloed in de rechtspraak. Daar richten wij ons op.”

Hoe beïnvloedt de koning dan rechtszaken?

„Daar heb ik een mooi voorbeeld van, wat gelijk laat zien hoe absurd het is. Stel: je vervangt de koning door presentator Jeroen Pauw. Als je dan een zaak aanspant tegen Pauw, hangt er aan de muur van de rechtszaal een portret van Pauw. Mijn advocaat heeft trouw gezworen aan Pauw en de rechter is benoemd door Pauw. Hij spreekt recht op basis van wetten die zijn goedgekeurd en ondertekend door Pauw. En voor het maken van diezelfde wetten vraagt de regering advies aan de Raad van State, waarvan Pauw voorzitter is.”

Dat soort dingen zijn toch puur symbolisch? Ze veranderen rechterlijke uitspraken niet.

„Je kunt op elk vlak van het staatsrecht een WOB-verzoek indienen om te kijken hoe beslissingen zijn genomen. Maar besluiten van de koning vallen onder staatsgeheimen. We kunnen dus nooit weten of hij zijn macht gebruikte. Maar door zijn rollen in de rechtbank ben ik niet zeker van een eerlijk proces. Zeker niet als ik een zaak tegen de koning begin, bijvoorbeeld over de mediacode of de openstelling van de Kroondomeinen.”

De positie van de koning ligt vast in de Grondwet. Hoe denkt u uw gelijk te halen?

„Wij verdedigen het punt dat er geen sprake is van een eerlijke rechtsgang. Het Europees Hof deed in 1985 een uitspraak over de rol van de koning in het bestuursrecht. Dat betekende het einde van het administratief Kroonberoep (waarbij bestuursrechtelijke geschillen per Koninklijk Besluit werden beslecht op basis van advies van de Raad van State, AV). Het Hof vond dat beroep op de Kroon ongeoorloofd, omdat elke burger recht heeft op een eerlijk en onafhankelijk proces.”

Wordt dit dan wel een eerlijk proces?

„Ik hoop het. Dit brengt iets interessants naar boven: kan iemand die trouw heeft gezworen aan de koning uitspraken doen die deze trouw in zekere zin onderuit haalt?”

U heeft dus wel zo veel vertrouwen in de rechtspraak dat u naar de rechter stapt.

„Ik vertrouw op delen van de rechtspraak die ons een eerlijk proces gunnen. Nederland heeft immers ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ondertekend. Daarin staat dat ieder gelijk is voor de wet en recht heeft op een eerlijk proces. Praktijk is wel dat de koning op allerlei manieren terugkomt in de rechtszaal.”

Vroeger was u voorstander van de monarchie. Hoe is dat zo veranderd?

„Ik genoot altijd van leuke en gezellige Koninginnedagen. Zoals ik ook mijn hele jeugd met plezier Sinterklaas vierde. Dat is net zo goed traditie: het feest gaat eeuwen terug en mijn familie deed er ook al aan mee. Tot we er vrij recent op werden gewezen dat Zwarte Piet een racistische figuur is die staat voor ongelijkheid. Zo zie ik nu dat de rol en figuur van de koning er ook een is van ongelijkheid. In de troonrede zei Willem-Alexander nog dat Nederland geen onderscheid moet maken op basis van afkomst of huidskleur. Dan denk ik: handel daar dan naar! De koning heeft per definitie een positie op basis van afkomst en DNA.”