NIEUWDORP. In aanwezigheid van de Canadese ambassadeur in Nederland werd vrijdag in het Zeeuwse Nieuwdorp het in oude luister herstelde noodkerkje van Ellewoutsdijk feestelijk in gebruik gesteld. Het tijdelijke bedehuis werd in 1946 gebouwd, maar is van 1951 tot 2015 gebruikt als landbouwschuur.
De noodkerk werd destijds gebouwd omdat tijdens de slag om de Schelde (1944) het kerkgebouw van de hervormde gemeente in Ellewoutsdijk volledig was verwoest. Commissaris van de Koning in Zeeland Polman en enkele andere sprekers zeiden vrijdag te hopen dat het nieuwe kerkje een bezinningsplek wordt waar mensen kunnen herdenken en nadenken over de waarde van vrijheid.
De noodkerk is een van de blikvangers in het Bevrijdingspark Zeeland, een 3 hectare groot herdenkingsgebied waarin de slag om de Schelde tot leven komt. Het park is een initiatief van het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp. De slag om de Schelde was cruciaal voor de bevrijding van Nederland en van Europa.
De in Ellewoutsdijk geboren Janny Platschorre (66) uit Driewegen zegt desgevraagd dat zij als amper twee maanden oude baby nog is gedoopt in het toenmalige noodkerkje. Ze was vrijdag een van de genodigden. „Ik zat tijdens de plechtigheid met dubbele gevoelens in het kerkje”, vertelt de Zeeuwse, die zich voor de gelegenheid in Zuid-Bevelandse dracht heeft gestoken. „Want tijdens de slag heeft mijn familie een heleboel ellende meegemaakt. Mijn vader raakte zwaargewond, zijn twee zusjes en zijn moeder zijn overleden. Het is jammer dat mijn ouders dit niet meer kunnen meemaken. Mijn doopjurk hangt in een van de vitrines in het kerkje.”
Platschorre en haar man weten nog dat het bedehuisje begin jaren vijftig van de vorige eeuw als kerk buiten gebruik werd gesteld toen Ellewoutsdijk een nieuwe kerk had gekregen. Daarna is het tientallen jaren als opslagschuur gebruikt door een boer uit Baarland.
Dankzij financiële steun van de Adriaan van Westreenen Stichting kon het kerkje worden verplaatst en opgeknapt met hulp van vrijwilligers, bouwvakkers en militairen van de 105 genie compagnie waterbouw. Het Bevrijdingsmuseum Zeeland zal de gerestaureerde kerk gebruiken voor educatie.
Lichtinval
Het gebouwtje bestond uit twee nissenhutten, die achter elkaar waren gezet en vervolgens overlangs doorgezaagd om ze wat breder te maken. Over het gat kwam een halfrond dakje, waaronder aan weerszijden kozijnen werden gemaakt voor lichtinval in het kerkje. De voor- en achtergevel werden gemetseld en er kwam zelfs een torentje op te staan.
Binnen staan nu vitrines met voorwerpen die herinneren aan de slag om de Schelde. Ook een zilveren avondmaalsservies is uitgestald dat in 1905 werd geschonken door voorzaten van de ambachtsvrouwe van Ellewoutsdijk, A. A. Pesch-van Hattum. De bewaard gebleven torenhaan van de oorspronkelijke kerk is eveneens te bewonderen.
Sleutel
De Canadese ambassadeur in Nederland, Sabine Nölke, nam vrijdag, exact 65 jaar nadat in de originele noodkerk de laatste dienst plaatsvond, symbolisch de sleutel van de kerk in ontvangst uit handen van twee leerlingen van christelijke basisschool De Regenboog in Nieuwdorp. Van de 13.000 geallieerde militairen die tijdens de slag om de Schelde sneuvelden, was meer dan de helft Canadees. Het was het grootste militaire offer dat Canada ooit heeft gebracht, zei de ambassadeur. Na de onthulling van een plaquette buiten de kerk zei een Schotse veteraan dat hij het erg vond dat zijn vader is gesneuveld, maar dat hij „blij is dat hij hier is gesneuveld, want nergens anders zouden ze beter voor zijn graf zorgen.”