Beroepingswerk in het algemeen

Heeft de dominee een beroep aangenomen? Hoe werkt dat, een predikant beroepen? Welke predikanten zijn beroepbaar? Al het nieuws over beroepingswerk vind je bij het RD. Een overzicht van alle actuele beroepen vind je bij Kerktijden.

Hoe wordt een dominee beroepen?

De procedure van het beroepingswerk verschilt per kerkverband, al zijn er veel overeenkomsten. Zo zijn binnen de Gereformeerde Gemeenten predikanten beroepbaar die minimaal drie jaar in een gemeente staan, in de Hersteld Hervormde Kerk en in de Protestantse Kerk in Nederland moeten dominees minimaal vier jaar aan een gemeente verbonden zijn.

Beroepingswerk in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN)

Als je predikant wilt worden in de PKN, dan volg je een studie aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Deze universiteit heeft een vleugel in het gebouw van de VU in Amsterdam en een vestiging in Groningen. Na een bachelor theologie, die je aan alle universiteiten kunt volgen, moet je de driejarige master Theologie - predikantschap aan de PThU doen om predikant te worden. Na afronding van de studie ben je proponent en kun je door een gemeente beroepen worden.
Voordat een kerkenraad een beroep uitbrengt, vraagt hij eerst toestemming aan de classicale vergadering. Bij een wijkgemeente vraagt de kerkenraad ook toestemming van de algemene kerkenraad. Om de verkiezing voor te bereiden, stelt de kerkenraad een beroepingscommissie in van een aantal kerkenraadsleden en eventueel aangevuld met gemeenteleden. Daarna nodigt de kerkenraad de gemeente uit om aanbevelingen te doen voor personen die verkozen kunnen worden.

De meeste gemeenten hebben de kerkenraad gemachtigd om een predikant te beroepen naar aanleiding van de aanbevelingen van namen die zijn binnengekomen. Dan volgt de voordracht zonder dat er een stemming plaatsvindt. Er is wel instemming van de classis en de algemene kerkenraad nodig.

In sommige gevallen is er wel een stemming. De kerkenraad stelt dan een kandidaat voor. Daarna wordt een vergadering belegd met de stemgerechtigde gemeenteleden. Er is twee derde van de stemmen nodig om een beroep uit te brengen. Daarna maakt de kerkenraad de naam van de gekozene bekend aan de gemeente. De gemeente heeft dan vijf dagen de tijd om bezwaar aan te tekenen. Als dat wordt gedaan, dan stuurt de kerkenraad het bezwaarschrift binnen veertien dagen naar het classicale college, die daarover een uitspraak doet.

Als er geen bezwaren zijn, dan beroept de kerkenraad de predikant met een beroepsbrief. De beroepen predikant moet binnen drie weken schriftelijk reageren. Als de predikant het beroep aanvaardt, dan vindt de bevestiging plaats nadat door het breed moderamen van de classicale vergadering approbatie is verleend.

Beroepingswerk Hersteld Hervormde Kerk

Als een gemeente in de Hersteld Hervormde Kerk vacant is geworden, begint ze binnen een maand met de voorbereiding van het beroepingswerk. De kerkenraad vraagt autorisatie in de classicale vergadering om een predikant te beroepen. De classicale vergadering geeft die als er een schriftelijke verklaring is van de commissie toezicht en financiën. De kerkenraad brengt dan een beroep uit. Als een gemeente minder dan 200 belijdende leden heeft, dan moeten de lidmaten eerst nog stemmen over de predikant die is voorgedragen.

Als een predikant een beroepsbrief ontvangt, maakt hij binnen drie weken zijn besluit bekend bij de kerkenraad van de roepende gemeente. Als hij dat niet doet, dan wordt aangenomen dat hij het beroep niet heeft aangenomen. Bij het aannemen van een beroep wordt dat de zondag erop in de gemeente afgelezen. De kerkenraad vraagt dan approbatie, toestemming, van het breed moderamen (het bestuur) van de classicale vergadering.
Als de toestemming wordt gegeven, dan kan de predikant bevestigd worden. Dat moet binnen drie maanden na het aannemen van het beroep gebeuren.
Als een predikant bedankt voor het beroep, wordt door de gemeente binnen drie maanden een nieuwe verkiezing gehouden en een beroep uitgebracht.

Hoe word je predikant in de Hersteld Hervormde Kerk (HHK)?

Om predikant te worden, studeer je aan het Hersteld Hervormd Seminarium. Het HHS is verbonden aan de faculteit godgeleerdheid van de VU. De studie staat ook open voor mensen die geen predikant willen worden en mensen uit een ander kerkverband. De HHK heeft geen curatorium dat de toelating tot het seminarium moet bevestigen.
Na een aantal jaar studeren kan iemand een preekconsent aanvragen. Een student moet zich dan melden bij de Commissie Toelating, die daarover beslist na een gesprek en nadat de student een preek heeft ingezonden.
Als de studie is afgerond en het kerkelijk examen is gehaald, meldt de student zich weer bij de Commissie Toelating, om beroepbaar gesteld te worden. Opnieuw wordt er een gesprek gevoerd en een ingezonden preek besproken.
Na kandidaatstelling kan hij dan beroepen worden.

Beroepingswerk Gereformeerde Gemeenten (GerGem)

Binnen de Gereformeerde Gemeenten (en Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, OGGiN, en Gereformeerde Gemeenten in Nederland, GGiN) is het voor een vacante gemeente normaal om vier tot vijf keer per jaar een beroep uit te brengen, al is dit nergens vastgelegd. Voor kleine gemeenten ligt dat vaak lager, zo’n twee keer per jaar. Dat komt omdat de procedure best veel vraagt van een gemeente. De kerkenraad doet een voordracht en daarover wordt gestemd in een ledenvergadering. De kerkenraad moet ook goedkeuring krijgen vanuit de classis. De classis is een vergadering van een aantal kerken in een regio. De kerkenraad beroept vervolgens de predikant via een beroepingsbrief.

Als een predikant of kandidaat een beroep ontvangt, dan is de regel dat hij binnen drie weken zijn beslissing laat weten. Als een predikant het beroep aanneemt, moet hij op de classisvergadering een kerkelijke attestatie van leer en leven voorleggen. Daarna wordt hij veertien dagen ter approbatie (goedkeuring) voorgesteld aan de gemeente. Als er geen wettige bezwaren komen, dan wordt de predikant bevestigd. Overigens mag een predikant zijn gemeente alleen verlaten als de kerkenraad van die gemeente daarmee instemt en als de classis ervan af weet.

Wie mogen beroepen worden in de Gereformeerde Gemeenten?

Om predikant te worden, studeer je vier jaar aan de Theologische School in Rotterdam. Om toegelaten te worden tot de opleiding, moet je eerst een attest (een schriftelijke toestemming) van de kerkenraad hebben en toestemming van het curatorium. In het derde jaar mag je voorgaan in de gemeenten. Na aflegging van mondelinge examens word je beroepbaar gesteld.
Een predikant moet minimaal drie jaar in een gemeente staan, voordat een andere gemeente hem mag beroepen.

Beroepingswerk Christelijk Gereformeerde Kerk (CGK)

De kerkenraad beroept een predikant na verkiezing door de gemeente, volgens de plaatselijke regeling. Als de predikant het beroep aanneemt, moet de classis het ook nog goedkeuren. De predikant die beroepen is, moet aan de classis een goede attestatie over leer en leven tonen. Daarna wordt zijn naam op twee zondagen in de gemeente meegedeeld. In die periode kunnen we nog wettige bezwaren worden ingediend. Als dat niet gebeurt, volgt de bevestiging van de predikant, met een handoplegging.

Predikanten moeten een universitaire opleiding hebben gevolgd, tenzij de classis anders bepaalt. Ze studeren daarvoor aan de Theologische Universiteit (van) Apeldoorn (TUA). De studie is een brede opleiding, die niet alleen bestemd is voor de opleiding tot predikant. Admissiale studenten zijn studenten die opgeleid worden voor het ambt van predikant. Om toegelaten te worden, moet er een admissie-examen worden afgelegd voor het curatorium van de TUA. Daarnaast is een getuigschrift nodig. Als een student wordt aanvaard, is er eerst een jaar sprake van proeftijd.
Als een student beroepbaar gesteld wil worden, moet hij (na aan een aantal eisen te hebben voldaan) een verzoek indienen bij het curatorium. Er moet een kerkenraadsattest komen en een preek ingezonden worden. Na een gesprek bij het curatorium kan hij dan beroepen worden.

Beroepingswerk in de Bijbel

In de Bijbel staan verschillende voorbeelden van mensen die door God geroepen worden. Denk aan hoe aan Samuël bekendgemaakt werd dat David moest worden gezalfd tot koning. Daarbij staat: ‘want het is niet gelijk de mens ziet, want de mens ziet aan wat voor ogen is, maar de HEERE ziet het hart aan’ (1 Samuel 16:7). Je moet dus verder kijken dan wat je kunt zien. In het Nieuwe Testament wierpen de discipelen het lot voor het apostelschap. Handelingen 1:24-26: ‘En zij baden en zeiden: Gij Heere, Gij Kenner der harten van allen, wijs van deze twee een aan, dien Gij uitverkoren hebt 25 Om te ontvangen het lot dezer bediening en des apostelschaps, waarvan Judas afgeweken is, dat hij heenging in zijn eigen plaats. 26 En zij wierpen hun loten; en het lot viel op Matthías, en hij werd met gemene toestemming tot de elf apostelen gekozen.’ Op die manier liet God weten wat Zijn wil is.

Beroepingswerk gebeurt daarom nooit zonder gebed. Het is zowel voor de gemeente als voor de predikant belangrijk om te luisteren naar God. Hij spreekt door Zijn Woord. Soms krijgen ze heel duidelijk vanuit de Bijbel te weten dat ze het beroep moeten aannemen. Maar ook ‘gewone’ dingen spelen een rol. Een predikant kan zich afvragen: Kan ik weg uit de gemeente die ik nu dien? Wat is het beste voor mijn kinderen? Ze zoeken zo in gebed het juiste antwoord.

Bekijk alle artikelen van onze kerkredactie op deze pagina.