Dr. Miranda Klaver, universitair docent antropologie van religie, leidt het onderzoek namens de VU. Als aanleiding hiervoor noemt zij de evangelicalisering in de protestantse traditie, die zich de laatste tien, twintig jaar voordoet. Deze blijkt volgens haar onder meer uit de veranderende liedcultuur, het ontstaan van kleine groepen binnen de kerken en een verschijnsel als de Alphacursus. „Met name het Evangelisch Werkverband heeft deze vernieuwing van de kerk als zijn missie gezien.”

De laatste vijf tot tien jaar is er, naast evangelicalisering, ook sprake van charismatisering onder Nederlandse christenen, constateert Klaver. De belangstelling voor de gaven van de Geest, gebedsgenezing, profetie en (in mindere mate) tongentaal is toegenomen. „Mensen vertellen over concrete ervaringen van de Geest in hun dagelijks leven”, aldus de onderzoekster. „Die ervaringen willen we in kaart gaan brengen.”

De enquête ”Profetie in Nederland” vraagt bijvoorbeeld: „Waar denkt u aan bij het woord profetie? Heeft u hier persoonlijk ervaring mee? Is er over u weleens een profetie uitgesproken, en wat deed dat met u?”

Ambten

Het onderzoek is mede bedoeld om de achtergrond van de „charismatisering” te achterhalen. Volgens Klaver zou kunnen meespelen dat het in deze tijd van individualisering mensen aanspreekt dat „de gaven van de Geest aan iedere gelovige persoonlijk geschonken kunnen worden. Lastige vraag hierbij is wel hoe het dan zit met het kerkelijk gezag en de betekenis van de ambten. Als de Geest inderdaad ieder individu inzet, zal het onderscheid binnen de kerken dan niet wegvallen? Aan de andere kant kun je de (her)waardering van het werk van de Geest ook zien als een correctie op een theologie die dit onderbelicht.”

Daarom trekt bijvoorbeeld de jaarlijkse pinksterconferentie Opwekking veel mensen uit traditionele kerken, weet Klaver. „De ervaringen die zij daar opdoen, proberen zij vervolgens vruchtbaar te maken in hun eigen kerkverband. Als dat niet op prijs gesteld wordt, vertrekken ze vaak naar een evangelische kerk. Dat is trouwens altijd een moeilijke stap, mede omdat je een sociaal netwerk en vaak ook familie achterlaat.”

Verkennend

De enquête staat vanaf 3 juni online op social media (onder meer Facebook) en een site als cip.nl. Het onderzoek heeft een verkennend karakter. Klaver is vooral benieuwd naar de ervaringen van gewone gelovigen en hoopt op een respons van minstens duizend. De resultaten worden verwerkt in een wetenschappelijke publicatie en monden mogelijk uit in een symposium.