Dat bleek zaterdag tijdens de achtste kostersdag van de Gereformeerde Gemeenten, in Werkendam. Tijdens de tweejaarlijkse bijeenkomst stond het thema veiligheid centraal. Het onderwerp leeft sterk, constateerde medeorganisator Aart van Beek uit Apeldoorn. Hij wees op de grote opkomst: ongeveer 250 mensen, veel meer dan andere keren.

Christian van der Weele, veiligheidscoördinator van de gereformeerde gemeente te Nunspeet, liet de aanwezigen ’s middags via hun smartphone reageren op stellingen. De meesten waren het erover eens dat de veiligheid van kerken onder druk kan komen te staan en dat het goed is om tijdig maatregelen te nemen.

Deuren open

Een van Van der Weeles stellingen luidde: „Tijdens de kerkdienst zijn de kerkdeuren niet van buitenaf te openen.” De meeste reacties bevestigden de stelling; een minderheid was het er niet mee eens. Handopsteken leverde hetzelfde beeld op: de meeste kerkdeuren van de vertegenwoordigde gemeenten –en dat waren er heel wat– zijn tijdens de dienst gesloten.

Een reactie van een koster uit Rotterdam: „Tijdens de dienst bonsde er iemand op de deur. De politie heeft de verwarde man afgevoerd. We waren blij dat de deur niet open was.” De koster uit Hoogeveen is het er niet mee eens om de kerkdeur op slot te doen. „Ik heb een lampje in de bank en kan zien wat er gebeurt.” In Ouddorp zijn de deuren op slot, behalve die van de hoofdingang, zodat gasten die later zijn toch kunnen binnenkomen. Er is ook een stadsgemeente waar de hekken aan het begin van de kerkdienst gesloten worden. Ze doen dienst als extra barrière. In een andere gemeente, waar eveneens hekken geplaatst zijn, bestaat de mogelijkheid wel om later alsnog binnen te komen.

Van der Weele merkte op dat er in Nunspeet camera’s geplaatst zijn. Toezichthouders, die de camera’s constant in de gaten houden, kunnen zo nodig de deur openen. Bij een vraag over camera’s in en om de kerk bleek de verhouding fiftyfifty te zijn. De helft hanteert camera’s, deels buiten de kerk en deels ook in de kerk. De meeste kosters houden toezicht tijdens de dienst.

Verder bleek dat er in veel gemeenten geen commissie veiligheid is. De gereformeerde gemeente in Nunspeet heeft een vrij volledig veiligheidsplan dat via het Kerkelijk Bureau in Woerden gedeeld kan worden.

Zaterdagmorgen praatten Christian van Bemmel en Paul Visser, beiden werkzaam op een advocatenkantoor in Rotterdam, de kosters bij over aansprakelijkheid voor vrijwilligers. Ze adviseerden om na te gaan of er veiligheidsvoorschriften zijn voor bepaalde klussen. De maximale stahoogte voor ladders bijvoorbeeld is 5,5 meter. Bij grotere hoogten is een steiger of hoogwerker nodig. Houdt men zich niet aan de voorschriften, dan kan de kerk bij een ongeluk aansprakelijk worden gesteld, wat veel geld kan kosten. Zo stelde de rechter in hoger beroep dat de parochie Duiven terecht aansprakelijk is gesteld voor het letsel van een vrijwilliger die op 7 september 2012 van het dak van een kerkgebouw in Westervoort viel.

Risico-inventarisatie

Van Bemmel en Visser adviseerden om één keer per jaar het werk van de kerkelijke vrijwilligers te inventariseren en de risico’s inzichtelijk te maken. Ook raadden ze aan hun een vrijwilligersovereenkomst te laten tekenen. Het deputaatschap kerkelijke dienstverlening is bezig met het opstellen van een conceptovereenkomst.

De bijeenkomst werd geopend door ds. M. Karens uit Middelburg. De vroegere predikant van Werkendam wees vanuit Psalm 91:1 op de veiligheid die te vinden is in de schuilplaats van de Allerhoogste en de schaduw van de Almachtige. „Die schuilplaats en die schaduw is de Heere Jezus Christus. Ik hoop dat u niet alleen veel verkeren mag in het huis des Heeren, maar ook mag zitten in die Schuilplaats.”