De Bruijn groeide op in Bleskensgraaf en daar gaat het ook eventjes over: „Vrouwen liepen in lange rokken, televisie was uit den boze en op zaterdag werd er vooruit gekookt omdat zondag de rustdag was, waarop je geen poot uit diende te steken.”

Na zijn studie kunstgeschiedenis kreeg hij een baan als bibliothecaris van een privécollectie in Parijs. Hij deed enorm zijn best om te integreren in de Franse samenleving. Hoewel hij uiterlijk alles mee had (blank, hoogopgeleid, cultureel geïnteresseerd en Franssprekend), was dat geen sinecure. Van de hoog geroemde gelijkheid was bar weinig merken. Eerder ontdekte hij grote verschillen tussen arm en rijk.

De maatschappij is bovendien heel hiërarchisch ingericht en je moet echt overal een springplank voor hebben om binnen te komen. Als beeld hiervoor gebruikt hij de Parijse voordeur. Er is vaak geen bel te bekennen: je moet een code intikken wil je überhaupt achter de eerste deur komen. Je kunt ook niet zomaar op iemand afstappen. Vormen van directe communicatie die in Nederland normaal zijn, worden niet op prijs gesteld. De Bruijn ontdekte dat je ironie of sarcasme in een vreemde taal ook beter kunt vermijden: het levert alleen maar ongemakkelijke momenten op, omdat je je grapje omstandig moet uitleggen of een smoes moet bedenken om het weer recht te breien.

Zijn leven nam een onverwachte wending in 2013, het jaar waarin hij op Facebook een foto van zijn mishandelde gezicht plaatste. „Dit is het gezicht van homohaat”, schreef hij erbij. De foto verspreidde zich razendsnel via sociale media. Nog diezelfde dag hingen Franse kranten aan de lijn en zag De Bruijn zijn hoofd op de Franse televisie verschijnen. Het was het begin van een explosie van aandacht in Frankrijk en Nederland voor zijn persoon.

Wat was er gebeurd? De nacht ervoor liep hij gearmd met zijn vriend door Parijs. Ze werden door vier jongemannen overvallen. Eentje van hen riep daarbij: „Kijk, homoseksuelen.” De daders zijn later opgepakt en veroordeeld. Het voorval vormt een belangrijke verhaallijn in het boek. Ik vroeg me af: Kan niet iedereen dit, onder welk voorwendsel dan ook, overkomen als je op het verkeerde moment op de verkeerde plek bent? En wordt iemand die een keppeltje draagt en wordt mishandeld ook zo van alle kanten op het schild geheven? De aanval had plaats in een periode dat er in Frankrijk veel te doen was over het homohuwelijk. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, zijn de Fransen veel conservatiever dan de Nederlanders. Verenigd onder de noemer ”La Manif pour tous” was er enorm veel tegenstand tegen de wet voor het homohuwelijk, zich uitend in demonstraties die honderdduizenden mensen op de been brachten.

De „Nederlander in Parijs” heeft zijn mishandeling aangegrepen om voor de acceptatie van homo’s in Frankrijk op te komen. In Nederland was men vooral geboeid door het feit dat hij smakelijk over zijn Parijse leven kon vertellen. Hij maakte vorig jaar een documentaireserie over Frankrijk. Nu is er dit boek. Met een mengeling van verbazing en bewondering, distantie en betrokkenheid beschrijft hij het Franse leven. Het is een leuk boek, dat gemakkelijk wegleest, maar toch niet oppervlakkig is, omdat de auteur ook steeds naar verklaringen en diepere oorzaken zoekt.

Boekgegevens

”Op zoek naar mijn Frankrijk”, Wilfred de Bruijn; uitg. Meulenhoff, Amsterdam, 2017; ISBN 978 90 290 9193 0; 256 blz.; € 19,99.