Wat betekent kanselruil tussen gemeenten uit verschillende kerken eigenlijk?

Kanselruil is een vorm van samenwerking tussen gemeenten die elkaar herkennen op grond van de Bijbel en –in dit verband– de gereformeerde belijdenisgeschriften. De predikanten van de hervormde wijkgemeente (ds. H. I. Methorst en ds. J. W. Verboom) en de hersteld hervormde gemeente (ds. A. A. F. van de Weg) schreven vrijdag in een brief aan de gemeenteleden dat ze in de toekomst waar het kan „schouder aan schouder” op willen trekken. De grond hiervan vinden ze in het verlangen van beide kerkenraden naar een gereformeerde prediking en in de verbondenheid met het gereformeerd belijden. Eenmaal per jaar zullen predikanten van beide gemeenten van kansel wisselen tijdens een eredienst. De eerste keer is zondag 11 december.

Is dit de eerste keer dat er kanselruil is tussen een gemeente die behoort tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en een gemeente die onderdeel is van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK)?

Nee, er blijken meer gemeenten te zijn waar soms predikanten vanuit beide kerken bij elkaar voorgaan, zoals onder andere in Abbenbroek, Soest, Spijk, Voorschoten, Vledderveen, Rotterdam-Kralingseveer en Andelst. Het lijkt er wel op dat het de eerste keer is dat kerkenraden officieel besluiten tot kanselruil en dat besluit ook formeel via een brief bekendmaken aan hun gemeenten.

Hoe zit het ook alweer tussen de PKN en de HHK?

De Protestantse Kerk in Nederland werd in 2004 gevormd uit de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk. In tal van hervormde gemeenten volgden, naar aanleiding van deze kerkvereniging, scheuringen, omdat hervormde leden niet mee konden gaan in de Protestantse Kerk onder andere vanwege het feit dat die kerk niet meer een exclusief gereformeerde belijdenis heeft. In de grondslag van de PKN worden namelijk ook lutherse belijdenisgeschriften genoemd. De leden die buiten de PKN bleven, vormden uiteindelijk de Hersteld Hervormde Kerk.

Erkennen de PKN en de HHK elkaar als kerk?

Officieel niet. Beide kerken erkennen onder andere wel de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Met de CGK is kanselruil dus kerkordelijk toegestaan in zowel de PKN als de HHK. Tussen de Protestantse Kerk en de Hersteld Hervormde Kerk is zo’n erkenning er niet. Op plaatselijk gebied lijken er nu toch gemeenten te zijn waar, meer of minder formeel, toenadering wordt gezocht.

Wordt met kanselruil de scheuring feitelijk teniet gedaan?

Nee, gemeenten die kanselruil kennen, blijven volledig zelfstandig en onderdeel van de landelijke kerk waartoe ze behoren. Er wordt alleen op onderdelen samengewerkt, bijvoorbeeld door middel van kanselruil.

De beide Apeldoornse gemeenten trokken in coronatijd ook al op diverse onderdelen samen op. Zo waren er doordeweeks regelmatig gezamenlijke bezinningsavonden via internet waarin predikanten spraken van de plaatselijke hervormde wijkgemeente Eben-Haëzerkerk, de hersteld hervormde Victorkerk, de christelijke gereformeerde Barnabaskerk en de gereformeerde gemeente.

In de hervormde wijkgemeente en de hersteld hervormde gemeente gaan overigens soms ook predikanten voor uit de Christelijke Gereformeerde Kerken.