Op hoge snelheid koerst een onbemand vaartuig af op een Russisch oorlogsschip. Links en rechts slaan schoten van machinegeweren in. De waterdrone nadert het Russische Admiral Makarovfregat tot op korte afstand. Dan wordt het beeld zwart.

De opmerkelijke videobeelden op sociale media tonen een vermoedelijke Oekraïense aanval op de thuisbasis van de Zwarte Zeevloot in Sevastopol op de Krim. Bij de aanvallen zou een Russische marineschip beschadigd zijn. De aanval met lucht- én waterdrones is „de meest massale sinds het begin van de speciale militaire operatie”, verklaarde de bezettingsgouverneur Razvozhaev van Sevastopol. Rusland claimt negen drones en zeven waterdrones te hebben uitgeschakeld.

Oekraïne zet voor zover bekend voor het eerste onbemande vaartuigen in tegen de Russische bezetter. Kiev heeft daarmee in korte tijd een nieuwe maritieme gevechtscapaciteit voor de lange afstand ontwikkeld. Een prestatie voor een land dat niet meer beschikt over een marine.

Belangrijker nog, Oekraïne blijkt in staat het nieuwe wapen in te zetten op basis van informatie van inlichtingendiensten. Een dergelijke integratie is cruciaal voor succesvolle aanvallen, die de druk op de Russen verder vergroten. Opnieuw blijkt hoe kwetsbaar de Russische oorlogsvloot is. Medio april zonk het vlaggenschip van de Zwarte Zeevloot na een Oekraïense aanval.

Salvo raketten

Rusland reageerde maandag met een salvo van naar verluidt 55 raketten op infrastructuur in Oekraïne, waarvan 10 in Kiev. Het waterbedrijf in de hoofdstad meldt dat 80 procent van de watervoorziening is uitgeschakeld. Oekraïne heeft verschillende raketten onderschept.

Moskou is woest over de Oekraïense aanvallen van zaterdag. Uit wraak weigerde Rusland zaterdag „voor onbepaalde tijd” iedere medewerking aan de graandeal die Oekraïne en Rusland in juli sloten op initiatief van Turkije en de VN. Door de overeenkomst is al 9 miljoen ton Oekraïens graan geëxporteerd.

Ondanks Russische terugtrekking uit de deal zijn maandagochtend onverwacht twee schepen met graan en andere landbouwproducten vertrokken uit Oekraïense havens, blijkt uit gegevens van een website over zeeverkeer. De belangrijke Oekraïense graanexport over de Zwarte Zee lijkt daarmee hervat. Of Rusland hiermee de graandeal respecteert, is vooralsnog maar de vraag.

Kwetsbaar

Het Russische besluit om medewerking aan de graandeal op te schorten, toont de kwetsbaarheid van de overeenkomst. Het akkoord uit juli moest het probleem van de krappe wereldvoorraden oplossen en het voedseltekort wereldwijd beheersbaar houden.

Rusland kan de wereldwijde voedselinflatie echter eenvoudig verergeren en zorgen voor meer honger door aanhoudende prijsstijgingen. De graandeal verloopt op 19 november. Ambtenaren in Moskou hebben al hun twijfels geuit over de vraag of zij hun deelname zouden willen verlengen.

De prijzen voor graan op de zogeheten termijnmarkt stegen maandagochtend sterk. Graan werd bijna 6 procent duurder. Maïs en soda stegen eveneens in prijs.

De mogelijk tijdelijke opschorting is ook een Russische waarschuwing aan het Westen zich niet met de oorlog in Oekraïne te bemoeien. De VS, de EU en het VK veroordeelden de Russische terugtrekking uit de graandeal. De NAVO riep Rusland dringend op het akkoord te vernieuwen „zodat voedsel terechtkomt bij degenen die het het hardst nodig hebben. President Poetin moet stoppen voedsel als wapen te gebruiken en zijn illegale oorlog tegen Oekraïne beëindigen.” Volgens president Volodimir Zelenski dreigen de Russen met grootschalige hongersnood.

Een „diep bezorgde” VN-secretaris-generaal António Guterres beloofde alles in het werk te stellen om de overeenkomst te redden. De VN vrezen voor een verergering van de voedselcrisis als graan grote delen van de wereld niet kan bereiken. Rusland trekt zich echter doorgaans weinig tot niets aan van dergelijke westerse oproepen.