Aan vervoersmiddelen geen gebrek op deze derde en laatste dag van het staatsbezoek. In de ochtend landt het koningspaar op het nabijgelegen vliegveld. Per auto rijden ze naar Gotenburg, waar ze twee keer aan boord stappen van een elektrische veerboot. Vlak voor het afscheid maken ze nog een ritje in een elektrische vrachtwagen. En alsof dat nog niet genoeg is, kruipen koning en koningin ook even achter het stuur van een elektrische graafmachine.

Een welkome afwisseling van het programma waarin het koninklijk gezelschap in allerlei zaaltjes de ene uitleg na de andere volgt. Een presentatie over de stedelijke ontwikkeling van Gotenburg, over kunstmatige intelligentie, over de haven, over elektrische veerboten en vrachtwagens, over het verduurzamen van de productie van trucks. Geen wonder dat de ogen van koningin Silvia steeds dichtvallen, donderdagmiddag tijdens de zoveelste toelichting. De 78-jarige koningin heeft er dan ook al een paar lange dagen met de Nederlandse gasten op zitten.

Hollandse sfeer

Het gezelschap moet Gotenburg vooral vanaf het water bewonderen. Volgens de koning ademen de straten, grachten en huizen nog steeds een Hollandse sfeer. Niet zo gek: voor de bouw van de stad werden blauwdrukken gebruikt van Batavia, in Nederlands-Indië.

De geschiedenis van Gotenburg inspireert, zegt de koning tegen de gouverneur. Ook nu zijn Zweden en Nederland volgens hem samen tot grootse dingen in staat. „Vierhonderd jaar geleden ging het om de vraag hoe je een moeras omtovert tot een bloeiende stad. Nu gaat het om de vraag hoe je bloeiende steden een goede, duurzame toekomst biedt.”

Koude douche

Los van alle diplomatieke doelen van het staatsbezoek geniet het koningspaar van zijn bezoek aan goede vrienden. De band met de Zweedse koninklijke familie is al lang hecht. Kroonprinses Victoria is altijd een goede vriendin geweest, vertelt koning Willem-Alexander na afloop tegen de pers. Victoria belt, als peettante, geregeld met zijn dochter Amalia.

In het gesprek blikt de koning ook terug op Prinsjesdag, waar tegen hem werd gedemonstreerd. „Ik vat dat niet persoonlijk op, want begrijp dat dit te maken heeft met mijn positie”, stelt hij. Om er vervolgens op te wijzen dat het demonstratierecht „een groot goed” is dat Nederland vooral moet koesteren.

Ook onthult koningin Máxima dat ze koud doucht, om energie te besparen. „Ik weet niet hoe lang ik het volhoud, maar ik doe m’n best.” Om het energieverbruik te verminderen is verder de thermostaat in Paleis Huis ten Bosch teruggedraaid naar 18 graden. In ruimten die niet gebruikt worden, stond de kachel altijd al uit. Tegenwoordig trekt het paar ook de meeste gordijnen dicht. „Maar het zijn wel zeventiende-eeuwse gebouwen”, erkent Willem-Alexander. „Bij de verbouwing van Huis ten Bosch is geprobeerd zo duurzaam mogelijk te zijn, met bijvoorbeeld monumentenglas. Maar dat is niet zo effectief als dubbelglas.”