Iris Witte (44) trok deze morgen een lange zwarte jurk met witte stippen aan. Speciaal gekocht voor de ontmoeting met het Nederlands koningspaar. Ze werd verwacht in tenue de ville, vermeldde de uitnodiging van de ambassade. Die dresscode vraagt van dames te verschijnen in een geklede jurk of mantelpakje dat minimaal op de knie komt, in bescheiden kleuren. Voor de heren betekent het: een pak.

Maanden geleden zag Witte op Facebook een bericht langskomen bij een Nederlandse verenigingen in Zweden. Zo’n club organiseert bijvoorbeeld feesten als Sinterklaas en Koningsdag voor Nederlanders in het Scandinavische land. Witte twijfelde niet lang om zich aan te melden voor een ontmoeting met het Nederlandse koningspaar. „Het leek me erg leuk om mee te maken. En ook spannend om ze van dichtbij te zien.”

De moeder van drie kinderen voelt zich nog steeds een beetje Nederlander, al zou ze liever zowel de Zweedse als de Nederlandse nationaliteit hebben. Maar dat kan niet. „En het voelt zo definitief om afstand van het Nederlanderschap te doen.” Inmiddels woont Witte zo’n tien jaar in Zweden. Ze emigreerde omdat ze rustig wilde wonen. „In Nederland heb je veel geld nodig voor een huis in the middle of nowhere. Hier niet.”

Witte sluit aan in de rij voor de passade – een woord dat ze nog tevergeefs opzocht in het woordenboek. Het idee is duidelijk: alle genodigden gaan het koningspaar langs. Geven hun uitnodigingskaart af aan de hofhouding. Die leest hun naam en functie voor als ze aan de beurt zijn, zodat het paar weet wie ze de hand schudden. Een buiging maken is niet de bedoeling, zo luidde de instructie vooraf. En bij het groeten spreek je de koning en koningin aan met „Majesteit.”

Alcoholprijzen

Na het handen schudden schuift het koningspaar aan bij de statafels in de receptiezaal. Zo gaat Máxima in gesprek met een groepje wetenschappers. Onderzoek doen is in Zweden veel aantrekkelijker dan in Nederland, vertelt Jeroen de Bont haar. Studeren is er zo goed als gratis, en ook de kinderopvang kost bijna niets. De koningin luistert, lacht, knikt en vraagt. Ze betreurt het vertrek van onderzoekers en hoopt maar dat het lukt om deze Nederlanders terug te halen naar hun geboorteland.

Nieuws in beeld

Twee koningen in stijl op bezoek bij een fossielvrij energiebedrijf. beeld ANP, Remko de Waal

Het koningspaar maakt een tochtje met een draagvleugelboot. Het elektrische én duurzame vaartuig ‘vliegt’ over het water, dankzij de vleugels aan de onderkant. beeld ANP,

De genodigden genieten. Om de paar minuten staat een ambassademedewerker voor hun neus met bitterballen of toastjes met vis. „Door de hoge alcoholprijzen in Zweden paste bier en jenever niet in het budget”, grapt de koning even later in zijn dankwoord. Hij doelt op het ongebruikelijke tijdstip van de ontvangst, in de ochtend. Meestal gebeurt dat pas aan het einde van de middag. „Volgende keer komen we weer in de avonduren”, belooft hij.

Het mag de pret niet drukken. De zaal zingt het Wilhelmus en heft het glas op de samenwerking tussen Nederland en Zweden.