Het Nord Stream-project tussen Rusland en Duitsland heeft inmiddels al voor veel onrust gezorgd. Nadat de gastoevoer eerder was stilgelegd, zijn dinsdag explosies gemeld bij de leidingen. Hoe heeft deze explosieve situatie kunnen ontstaan?
Het contrast kan bijna niet groter. In 2011 werd de eerste van de twee aardgaspijplijnen, Nord Stream 1, feestelijk geopend. Bij het evenement waren diverse regeringsleiders aanwezig waaronder de Duitse bondskanselier Merkel, de Russische president Medvedev en premier Rutte van Nederland.
Het idee stamt al van de jaren negentig. Er zou een aardgaspijpleiding moeten komen die van Rusland naar Duitsland loopt via de Baltische Zee. Hierdoor zouden Oost-Europese staten worden omzeild die Rusland tot dan toe irriteerden met de kosten die zij vroegen voor leidingen die hun gebied doorkruisten.
Tien dagen voor de Duitse verkiezingen van 2005, toen de race tussen kanselier Gerhard Schröder en Merkel een hoogtepunt bereikte, besloot Schröder een overeenkomst te tekenen met de Russische president Vladimir Poetin om Nord Stream 1 daadwerkelijk aan te leggen.
Schröder dacht dit ‘economisch succes’ als opsteker te kunnen gebruiken voor zijn lage populariteit; de Duitse kiezer oordeelde echter anders. Schröder verloor de verkiezingen en nadat zijn kanselierschap eindigde, trad hij toe tot het bestuur van Nord Stream.
Van 2005 tot 2010 is Nord Stream 1 aangelegd. De leiding is 1.224 kilometer lang en loopt van het Russische Vyborg naar het Duitse Greifswald. Jaarlijks wordt zo 55 miljard kubieke meter aardgas naar Europa gepompt.
Vanwege het ‘succes’ van Nord Stream 1 sloot Merkel in 2015 een nieuwe deal met Rusland voor een extra gaspijpleiding. Nord Stream 2, was destijds echter al controversieel. Kort daarvoor had Poetin namelijk de Krim bezet en als reactie besloot het Westen om Rusland te sanctioneren. De aanleg van een nieuwe pijplijn leek in strijd met deze sancties.
Echter, tegen die tijd had Duitsland ook acute energiezorgen. De kernramp in Fukushima in 2011 versnelde het besluit om kernenergie uit te faseren en dus moest de energiezekerheid van het land op orde worden gebracht.
In 2018 begon de bouw van Nord Stream 2. Dit jaar werd het project voltooid. Vanwege de oorlog in Oekraïne is de pijpleiding echter niet in gebruik genomen.
Inmiddels is het politieke klimaat in Duitsland flink veranderd. In februari heeft de Duitse bondskanselier Olaf Scholz de vergunning voor Nord Stream 2 opgeschort.
Niet de economie, maar geopolitiek lijkt inmiddels voor Duitsland leidend te zijn. Dit herhaalde de Duitse minister van Economie en Klimaatbescherming, Robert Habeck, eveneens: „Duitsland heeft te lang volgehouden dat de gaspijpleiding een commercieel project is. Energiepolitiek is echter ook altijd geopolitiek.”
