De explosies bij de gasleidingen Nord Stream 1 en 2 bepalen Europa vooral bij de kwetsbaarheid van de gasvoorziening. „Als de Russen dit kunnen, is een sabotage van de Noorse pijpleiding ook goed mogelijk”, zegt Jilles van den Beukel, energiedeskundige bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
Het is volgens Van den Beukel nog gissen naar de echte daders. „Sommige deskundigen zeggen dat Amerika het gedaan zou kunnen hebben. Anderen denken dat de Oost-Europese landen erachter zitten. Maar het meest waarschijnlijk zijn de Russen. Die willen laten zien waartoe ze in staat zijn.”
Het zaaien van onrust zou volgens de energiedeskundige het belangrijkste doel van de Russische aanval zijn. „Het is in zekere zin hun eigen pijpleiding. Misschien dat de Russen een explosie bij een Noorse gasleiding nog te ver vonden gaan. In ieder geval drukt het Europa met de neus op de feiten. We zijn erg kwetsbaar wat betreft de beveiliging van onze energievoorzieningen.”
De directe gevolgen van de sabotage voor de levering van gas zijn volgens de energiedeskundige minimaal. Nord Stream 2 is nooit geopend en de gasleveringen door Nord Stream 1 werden langzaam afgebouwd. „Maar wat als de Russen een van de Noorse pijpleidingen saboteren? Dan hebben we wel een gigantisch probleem met onze gasvoorziening”, zegt de energiedeskundige.
Rantsoenering
De Europese gasvoorziening is namelijk altijd gefundeerd geweest op drie grote pijlers, zo stelt Van den Beukel. Russisch gas, Noors gas en vloeibaar gas (LNG). Een van de pijlers, het Russische gas, wordt door Europa geboycot. Dat was zo’n 40 procent van de Europese gasvoorziening. „En die boycot levert al flinke problemen op. De gasprijs is omhooggeschoten, de industrie moet besparen en de thermostaat moet een graadje omlaag.”
Mocht Rusland een Noorse pijpleiding aanvallen dan zullen de problemen alleen nog maar erger worden, zo stelt Van den Beukel. „Het is natuurlijk speculeren, maar in zo’n geval moet Europa na gaan denken over rantsoenering van gas. De prijs zal nog verder omhoogschieten en de industrie zal na moeten denken over het afstoten van bepaalde onderdelen.”
Europa moet volgens Van den Beukel daarom goed nadenken over de beveiliging van energievoorzieningen. „De Scandinavische landen gaan nu meer surveilleren langs de gasleidingen die door de Noordzee naar Engeland en Duitsland lopen. Ook zullen ze alert zijn op drones.”
Maar ook Nederland moet volgens Van den Beukel bij zichzelf te rade gaan. „Windparken op de Noordzee gaan voor Nederland in de toekomst een groot deel van de energievoorziening leveren. Er zijn hele grote ambities en de ontwikkeling gaat snel. Dat is heel positief, maar de Russische sabotage laat zien dat het veel kwetsbaarheden met zich meebrengt. Daar moet goed over nagedacht worden.”