„Als wij winnen moet Mattarella mij wel aanwijzen”, betoogde zij vorige maand al. Constitutioneel gezien was dat een miskleun: de president is vrij om de formateur te kiezen die hij het meest geschikt acht en dat hoeft niet per se de leider van de grootste partij te zijn. Maar met een verkiezingsresultaat, waarbij de door haar geleide rechtse coalitie rond 60 procent van de zetels in de wacht sleept, zal het moeilijk zijn om aan haar voorbij te gaan.

Meloni’s partij Fratelli d’Italia (FdI), die bij de vorige verkiezingen niet verder kwam dan ruim 4 procent, kreeg zondag de stem van meer dan een kwart van de Italiaanse kiezers. Daarmee werd zij in één klap de centrale figuur binnen de Italiaanse politiek. Dat is voor een groot deel te danken aan de 45-jarige Meloni zelf, die in haar land beslist geen onbekende is. Al 30 jaar geleden werd zij actief binnen de toenmalige rechtse politieke jeugdbeweging Fronte della Gioventù (Jeugdfront). Op haar 29e werd ze Kamerlid en twee jaar later kwam ze als minister van Jeugdzaken in de toenmalige regering Berlusconi.

Talenkennis

Sinds 2014 leidt zij FdI en in 2020 werd ze gekozen tot voorzitter van de Europese Conservatieven en Hervormers. Als politica is zij een bekwaam debater en beschikt ze, naast een ontegenzeglijk charisma, over een brede dossier- en talenkennis. Dat laatste kwam goed van pas in de recente campagne, toen ze kritische buitenlandse media rechtstreeks te woord kon staan in het Engels, Frans en Spaans.

Haar succes hangt ook samen met de neergang van haar coalitiepartner Matteo Salvini. De 34 procent die Salvini’s Lega behaalde bij de Europese verkiezingen van 2019, staat in schril contrast met de schamele 8,9 procent van zondag. Hij heeft de afgelopen jaren dan ook een weinig standvastige indruk gemaakt. Tijdens de Covid-19-crisis steunde hij afwisselend voor- en tegenstanders van inenting. Hij voerde oppositie tegen de regering Draghi waar zijn eigen Lega deel van uitmaakte. En pas vorige week distantieerde hij zich van Vladimir Poetin. Meloni daarentegen onderschreef in grote lijnen het vaccinatiebeleid en is voor de (wapen)steun aan Oekraïne. Tegelijk was FdI de enige serieuze oppositiepartij tegen de regering Draghi. Mede dankzij Meloni’s duidelijke opstelling liepen aanhangers van de Lega massaal over naar FdI.

Staande ovatie

Meloni’s kroning tot nieuw idool van traditionalistisch rechts kan gedateerd worden op 19 oktober 2019. Tijdens een massabijeenkomst in Rome presenteerde zich toen de nieuwgevormde rechtse coalitie van Lega, FdI en Berlusconi’s Forza Italia. Na weinig originele toespraken van Berlusconi en Salvini was het de beurt aan Meloni. Met wapperende blonde manen en wijd opengesperde ogen brulde ze de menigte toe: „Ik ben Giorgia! Ik ben een vrouw! Ik ben een moeder! Ik ben een christen!” Kortom, haar credo in vier woorden.

Het publiek reageerde met een staande ovatie en de volgende dag al circuleerde er op het internet een rap-versie van haar toespraak. Die was ironisch bedoeld, maar vergrootte juist haar populariteit, vooral onder jongeren.