Op wat positieve signalen na staat de vrijheid van religie en levensovertuiging wereldwijd flink onder druk. Nationalisme en een dominante religie of overtuiging vormen voor minderheden een gevaarlijke combinatie. De Hindutva-ideologie in India is daar een saillant voorbeeld van: je bent Indiër en dus hindoe. Ben je geen hindoe, dan is er voor jou geen plaats in het land. Geweld door een breed scala aan radicaalislamitische groeperingen in sub-Sahara Afrika (en ook daarbuiten) drijft honderdduizenden op de vlucht, als vluchten tenminste nog mogelijk is.

Schijnbaar onbeschroomd lappen overheden internationale verdragen en mensenrechten (en soms hun eigen grondwet) aan hun laars om minderheden een voet dwars te zetten. In bijvoorbeeld Iran treedt de overheid de laatste maanden hard op tegen Bahai’ en christenen, met zware gevangenisstraffen, uitsluiting en verbanning tot gevolg. En de Algerijnse overheid sluit kerken en negeert aanvragen voor vergunningen.

De economische grootmacht China trekt zijn eigen spoor. De Communistische Partij heerst alom met haar ideologie. Je past in dat keurslijf of je hebt een serieus probleem. De digitale controle van de gewone burger reikt ver. Wijk je ook maar enigszins af van de partijlijn, dan lig je onder een vergrootglas. Tegen de Oeigoerse gemeenschap wordt meedogenloos opgetreden. Ook andere minderheden (Tibetanen, Falun Gong en christenen) liggen onder vuur.

Lakmoesproef

Ten Tusscher heeft ervaring met het werken onder meisjes en vrouwen. Zij vormen een extra kwetsbare groep. Als zij ook tot een minderheid behoren, bijvoorbeeld vanwege hun religie of overtuiging, zijn zij dubbel kwetsbaar. De 12-jarige Zarvia Pervaiz uit Pakistan is daar een voorbeeld van. Ze is ontvoerd, onder dwang tot de islam bekeerd en onder dreiging getrouwd met een 40-
jarige al getrouwde man. Verbijsterend is de recente rechterlijke uitspraak dat dit huwelijk legitiem is.

En dan zijn er nog de landen die de doodstraf op afvalligheid en blasfemie hanteren. Welke mogelijkheden zijn er om met landen als Maleisië en Pakistan op te trekken en te komen tot een verandering die doordringt in de wetten én het leven van alledag?

De voormalige EU-gezant Ján Figel’ noemde de vrijheid van religie en levensovertuiging een lakmoesproef voor andere mensenrechten. Gaat het mis met die vrijheid, dan weet je zeker dat andere vrijheden, zoals die van meningsuiting en samenkomst, ook onder druk staan of zullen gaan staan.

Samenwerking

Als Christelijk Platform voor Geloofsvrijheid staan we naast de nieuwe speciaal gezant. Met achtergrondinformatie, gegevens over trends, lokale contacten en netwerken van zogeheten ”faith based organizations”. Want er is heel veel te doen. Hoe zorg je dat mensenrechten, inclusief de vrijheid van religie en levensovertuiging, op de agenda staan van een handelsmissie of een ander buitenlands bezoek? Door bijvoorbeeld bezoeken aan een kerk of ander gebedshuis en ontmoetingen met vertegenwoordigers van religies en levensovertuigingen tot vaste onderdelen van het programma te maken.

We realiseren ons dat Nederland een klein land is in een complexe en dynamische wereld, maar niet zonder invloed. Ons land stond door de eeuwen heen bekend om zijn tolerantie en vrijheid. Samenwerking met gelijkgestemde landen binnen en buiten de EU biedt mogelijkheden. En internationale allianties, zoals de International Religious Freedom and Belief Alliance (IRFBA), waarvan Nederland lid is, kunnen zich nog meer uitspreken.

Overweldigend? Jazeker. Verlammend? Nee, al zijn er uitdagingen genoeg en is er geen tijd te verliezen. We zien uit naar een warme samenwerking met de nieuwe gezant.

De auteurs schrijven dit artikel namens Christelijk Platform Geloofsvrijheid (Hulp Vervolgde Christenen, SDOK, Jubilee Campaign, Middle East Concern, Open Doors) i.s.m. Kerk in Nood.