Deze vraag staat zaterdag centraal op de inspiratiedag ”Waardevol leven met dementie” in Amersfoort. Personen met dementie vertellen ervaringsverhalen, ”dementiedominee” Tim van Iersel vertelt over zijn werk en er zijn verschillende gespreksgroepen. De dag wordt georganiseerd door Weetwatjegelooft.nl, een platform van de Theologische Universiteit Kampen I Utrecht, en Permanente Educatie Predikanten, een onderwijsprogramma vanuit de Protestantse Kerk in Nederland voor afgestudeerde theologen. Vijf vragen aan Geranne Tamminga (29), projectcoördinator van beide platformen.

Waarom krijgen steeds meer mensen te maken met dementie?

„Nederland vergrijst in een rap tempo. Veel ziekten zijn steeds beter te behandelen, waardoor mensen ouder worden. In een later stadium krijgen ze dan vaker te maken met dementie. Dat is een ingewikkelde diagnose in een samenleving die gericht is op prestatie. Als je niet meer meekomt in de maatschappij, kun je het gevoel krijgen dat je faalt.”

Hoe leef je „waardevol” als persoon met dementie?

„Dementie gaat vaak over wat je wel of niet meer kunt. De kerkelijke visie daarentegen is dat elk leven waarde heeft, ondanks eventuele aftakeling. De ziekte laat zien dat niets maakbaar is. De vraag is of we met elkaar nog in staat zijn om het leven te aanvaarden zoals het komt. Kunnen we laten zien dat het niet gaat om cognitieve en fysieke vermogens, maar om samen te leven in Gods licht? Dan zijn geloof en vertrouwen in God belangrijk.”

Wat zijn lastige dilemma’s in het leven van iemand met dementie?

„Het ziekteproces wordt vaak ingrijpender wanneer gezamenlijke herinneringen en relaties vervagen. Dan kan het zelfs zo zijn dat iemand de meest intieme relatie die hij ooit had, vergeet. Gevoelens van verliefdheid richting anderen kunnen opbloeien. Ontzettend pijnlijk en ingewikkeld als je dat als partner ziet gebeuren. Zaterdag brengen we zo’n kwestie aan de orde. Belangrijk is om elkaar te zien als een inclusieve gemeenschap van gelovige zoekers.”

Wat betekent dat, „een inclusieve gemeenschap van gelovige zoekers?”

„Of iemand nu dementie heeft of niet, het leven is een zoektocht. Als iemand in een rolstoel zit, is er sprake van een afhankelijkheidsrelatie. Maar ondanks dat de een de ander moet voortduwen, ben je gelijkwaardig. Allebei ben je een gelovige zoeker. Hopelijk kan het bewustzijn van deze wederkerigheid bijdragen aan het opnieuw leren zien van een relatie. Wat brengt het om letterlijk elkaars hand en voet te moeten zijn?”

Wat zijn handreikingen voor de naasten?

„Dementie brengt soms frustratie met zich mee als iemand niet meer weet wat er gisteren is gebeurd. Iemand met dementie kan angstig worden wanneer je vraagt wat hij twintig jaar geleden deed. Vraag daarom niet naar feiten, naar momenten of volgorde. Voor jezelf zijn ”gisteren, vandaag en morgen” ankerpunten. Maar niet voor iemand met dementie. Hoe moeilijk soms ook, zoek niet naar de dingen waarvan jij wilt dat de ander ze zich herinnert. Vind iets waarvan je ziet dat het herkenning oproept bij de persoon met dementie. Een geur, een kleur of een lied. Heeft iemand dertig jaar geleden in een koor gezongen? Zoek dan de koormuziek op en laat die weer klinken. Vraag naar het zintuiglijke: Wat zag u, wat hoorde u? Zo haal je iemand weer in het hier en nu.”

Geranne Tamminga (29), projectcoördinator Weetwatjegelooft.nl en Permanente Educatie Predikanten