De marges in de Nederlandse politiek zijn smal, zei premier Rutte vrijdag. Hij bedoelde dat partijen met botsende opvattingen, bijvoorbeeld over het asielbeleid, het samen moeten zien te rooien. Met als gevolg veelal een wat waterig compromis.
Dat is niet hoe het recente asielakkoord van Rutte IV in delen van de ChristenUnie en D66 wordt beleefd. In een brief die momenteel rondgaat in de achterban van de CU valt te lezen dat bij uitstek de VVD met deze „ontoelaatbare asieldeal” meerdere overwinningen binnensleepte. De briefschrijvers ontwaren een strategie: de VVD maakt al jaren bewust een puinhoop van de opvangcapaciteit om vervolgens rechtse maatregelen te kunnen treffen. Het bemoeilijken van de nareisprocedure is daar wat hen betreft een voorbeeld van.
In een recent opiniestuk van de Jonge Democraten gaan de zeeën al even hoog. Daarin heet het akkoord „een schandalige knieval voor rechts-populistisch opportunisme.” Ook volgens deze auteurs draaide het beleid van de afgelopen jaren alleen om het zoveel mogelijk afschrikken van vluchtelingen. „Het kabinet gaat daar nu des te sterker mee door.”
Hoe prikkelend beide analyses ook zijn, in de onderliggende betoogtrant springen toch enkele onvolkomenheden in het oog. Zo moest VVD-asielwoordvoerder Brekelmans in een zaaltje met humeurige VVD’ers erkennen dat een wet die een verplichte spreiding van asielzoekers over alle gemeenten moet afdwingen nu toch echt in gang wordt gezet. Tegen de zin van zijn partij in. En hoe men ook aankijkt tegen het asielbeleid van de afgelopen jaren: een opeenstapeling van uitsluitend ‘rechtse’ maatregelen is dat niet geweest. Denk maar aan het door de VVD verfoeide kinderpardon van januari 2019.
Maar het meest pikant is toch wel de suggestie dat alleen rechts-populistisch georiënteerde politici zich oriënteren op maatregelen om een ongebreidelde asielstroom in te dammen en daar suggesties voor doen. De CU-briefschrijvers kunnen zich vast nog wel een oud-Kamerlid voor de geest halen voor wie dat bepaald niet gold: Joël Voordewind. Vaker inzetten op opvang in de regio, vluchtelingen alleen nog registreren en selecteren aan de buitengrenzen van Europa en arbeidsmigranten die niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning onmiddellijk terugsturen; dat waren de drie bouwstenen voor een asielbeleid nieuwe stijl, die hij in 2015 in diverse opiniestukken op tafel legde. En in 2019 opnieuw, toen in het blad Groen van het wetenschappelijk instituut van de partij.
Een ChristenUnie-lid dat de VVD nu verwijt wel erg makkelijk aan de nareisknop te draaien, kan dus zomaar als tegenwerping krijgen: was dan actiever met de plannen van Voordewind aan het werk gegaan. De les: clichés en vijandbeelden helpen niet. Vanuit de oppositiebankjes kun je die vrijelijk rondstrooien. Voor een regeringspartij geldt: de marges zijn smal. Hoe pijnlijk dat ook kan zijn.
