Alsof de campagne voor de presidentsverkiezingen al gaande is, trok de president fel van leer tegen zijn politieke tegenstanders. Daarbij maakte hij onderscheid tussen Republikeinen die Trump wel steunen en degenen die dat niet doen. De Trumpaanhang plakte hij het etiket MAGA-Republikeinen op. Daarmee refereerde hij aan de slogan van zijn voorganger: ”Make America Great Again”.

Biden verweet hen dat ze door het zaaien van twijfel over de verkiezingsresultaten van 2020 en het verspreiden van complottheorieën de democratie in Amerika ondergraven. „Niet elke Republikein, zelfs geen meerderheid van de Republikeinen, zijn MAGA-Republikeinen. Niet elke Republikein omarmt Trumps extreme ideologie”, zei de president. „Maar het lijdt geen twijfel dat de Republikeinse Partij vandaag wordt gedomineerd, gedreven en geïntimideerd door Donald Trump en de MAGA-Republikeinen. En dat is een bedreiging voor dit land.”

Anticonceptie

Het komt zelden voor dat een president op primetime een tv-toespraak houdt. Met deze rede is de eindspurt ingezet voor de campagne van de midterms, de tussentijdse Congresverkiezingen die voor 8 november op de agenda staan. Spannende vraag daarbij is of de Democraten hun meerderheid behouden. Lange tijd was de algemene verwachting dat zij die zouden verliezen. Maar de laatste weken groeit het optimisme bij de Democraten omdat Biden enkele successen heeft geboekt. Of die hoop gerechtvaardigd is, blijft echter de grote vraag. Doorgaans zijn de midterms niet gunstig voor een zittende president.

In zijn toespraak zei Biden dat „de ziel van Amerika op het spel staat.” De Trumpaanhangers „promoten” volgens hem „autoritaire leiders en wakkeren politiek geweld aan. De MAGA-Republikeinen proberen terug te gaan in de tijd, naar een Amerika waar je geen recht hebt op keuzevrijheid, privacy of anticonceptie. We hebben onszelf lange tijd gerustgesteld met het idee dat de Amerikaanse democratie onfeilbaar is. Maar dat is niet het geval.” Ook waarschuwde hij dat homo’s van de Republikeinen niet mogen trouwen. Daarmee lijkt Biden de ethische kwesties tot een belangrijk punt in de campagne voor de Congresverkiezingen te willen maken.

De president riep de kiezers op om in november „te stemmen, te stemmen, te stemmen.” „We moeten de democratie samen verdedigen en beschermen. Ik geloof dat Amerika zich op een omslagpunt bevindt, een van die momenten die bepalend zijn voor alles wat daarna komt.”

De Amerikaanse president sprak het volk toe vanuit de Independence Hall in de stad Philadelphia. Daar werd in 1776 de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring aangenomen. Tijdens de toespraak was op de achtergrond ook protest te horen. Er werd er onder meer geroepen dat Biden moet vertrekken. De president maande zijn tegenstanders niet tot stilte, maar zei dat „iedereen het recht heeft om boos te zijn, want dit is een democratie.” Wel waarschuwde hij dat „in dit land geen plek is voor politiek geweld.”

Biden is de afgelopen weken assertiever geworden in het verweer tegen de MAGA-Republikeinen. Op een politieke bijeenkomst vorige week in Maryland noemde hij de beweging „semi-fascistisch.”

Opruiende retoriek

De toespraak is ook een duidelijke verharding van Bidens toon richting zijn voorganger Trump. Aan het begin van zijn presidentschap nam Biden amper diens naam in de mond. Hij beloofde de temperatuur van het oververhitte politieke klimaat in de VS naar beneden te brengen en te proberen een brug slaan richting Trumps aanhang. Maar daarvan is nu duidelijk geen sprake meer.
Media constateren dat de televisierede een sterk partijpolitiek karakter droeg. Republikeinen wijzen erop dat Biden bij zijn aantreden beloofde het land te verenigen maar dat hij nu met gebruik van „opruiende retoriek” de conservatieven wegzet als fascisten. Ronna McDaniel, voorzitter van het Republikeins Nationaal Comité, zegt in een verklaring dat de president aanstuurt op „verdeeldheid, walging en vijandigheid jegens het halve land.”

Kevin McCarthy, de Republikeinse fractieleider in het Huis van Afgevaardigden eist dat de president zich verontschuldigt voor zijn opmerking dat MAGA-Republikeinen lijken op fascisten. „President Biden heeft ervoor gekozen om zijn mede-Amerikanen te vernederen en te kleineren. Waarom? Simpelweg omdat ze het niet eens zijn met zijn beleid. Dat is geen leiderschap.”