Als negenjarige jongen liep Klaas Renema mee in de eerste Airborne Wandeltocht in 1947. „Mijn vader was bij de politie en lid van de Politie Sport Vereniging Renkum, die de tocht organiseerde. Laat de kinderen van de politieagenten allemaal maar meedoen, werd er gezegd, dan hebben we alvast een aantal deelnemers.”

Op zo’n duizend wandelaars was die eerste keer gerekend, het werden er dubbel zo veel. Het initiatief is nu uitgegroeid tot een internationaal wandelfestijn met rond de 36.000 deelnemers in alle leeftijdscategorieën uit ruim 20 landen. Het gros van de wandelaars komt uit de regio, binnen een straal van 35 kilometer rond Oosterbeek. Er zijn vier afstanden: 10, 15, 25 en 40 kilometer. Zo’n twintig muziekkorpsen begeleiden de wandelaars.

Peloton

Dit jaar is Renema (84), die in Voorburg woont, er weer bij. Met een zoon en een kleinzoon loopt hij de 10 kilometer. „Mijn zoon liep zo’n 25 tochten, mijn kleinzoon deed ook al diverse keren mee.”

Renema is een van de vier deelnemers die alle 74 voorgaande edities aanwezig waren. „De wandeltocht is een gewoonte geworden en dan is het leuk om vol te houden als het even kan. Ik had het geluk dat ik nooit ernstig ziek was.” Ook de militaire dienstplicht verhinderde deelname niet. „Ik vroeg om een vrije dag. De kapitein stelde voor om met het hele peloton met volle bepakking de 25 kilometer te lopen.”

Voor Renema, die vaak de 15 of 25 kilometer liep, is de wandeltocht met recht een herdenkingstocht. „Van september 1944 kan ik me meer herinneren dan van de eerste wandeldag. We woonden in Renkum en zagen de vliegtuigen van de geallieerden overkomen. Veertien dagen zaten we in de kelder van ons huis, daarna moesten we evacueren. We brachten de winter in Friesland door, bij onze grootouders.”

Markante plekken

De Airborne Wandeltocht zal nooit een gewone prestatietocht worden, zegt Ellen Jager van de organisatie. „Alle vier routes leiden langs markante plekken van de Slag om Arnhem. Borden met foto’s uit 1944 geven er een korte uitleg bij. En we beginnen altijd met een kranslegging en een minuut stilte. Ook veel deelnemers willen dat herdenken in ere houden. Vaak liepen ze vroeger als kind met hun ouders mee, nu doen ze dat met hun eigen kinderen.”

Corona was tweemaal een spaak in het wiel. In 2020 moest de tocht worden afgelast, vorig jaar was er een alternatieve editie. Na aankoop van een ticket legden circa 10.000 personen de gekozen afstand in eigen omgeving af. Jager: „Het is fantastisch dat de tocht nu weer kan worden gelopen en meteen een jubileumeditie is. Prachtig ook dat we rekening mogen houden met de komst van zes Britse veteranen. Die zijn behoorlijk op leeftijd. Het kon weleens de laatste keer zijn dat er soldaten uit 1944 bij de tocht zijn.”

De overkomst en het verblijf van veteranen of nabestaanden van gesneuvelde geallieerden worden bekostigd met de netto-opbrengst van de inschrijfgelden. Er komt onverbiddelijk een moment dat er geen veteranen van de Slag om Arnhem meer zijn, beseft Jager. „Maar dat element van herdenken zal blijven, dat staat voor ons als organisatie overeind.”

Eerbetoon

Ook Jan Sanders (85) uit Uithuizen, die net als Renema altijd deelnam, wandelt mee om te herdenken. „Ik denk aan alle slachtoffers en alle ellende in die oorlogsdagen. De wandeltocht is ook een eerbetoon aan de Britten en Polen die voor onze vrijheid vochten.”

In 1947 nam Sanders deel met een broer en een vriend, die beiden inmiddels zijn overleden. „We waren toen net terug van de evacuatie, die ons in Eerbeek, Apeldoorn en de provincie Groningen had gebracht. We woonden in Oosterbeek met zeven gezinnen tijdelijk in een grote villa. Het vriendje ook. In 1944 waren we aanvankelijk onze moeder kwijt, die gewond was geraakt. Ze bleek in Apeldoorn in het ziekenhuis te liggen.”

Sanders legt de 10 kilometer waarschijnlijk samen met zijn dochter uit Den Haag af. Mogelijk vergezellen een kleindochter en haar man uit Emmen hen.