Dikke, grijs-oranje gekleurde rookwolken stijgen op in Beiroet, na de zeer zware Israëlische aanval van vrijdagavond op het ondergrondse hoofdkwartier van de Hezbollahleider. Nasrallah, maar ook enkele commandanten zouden daarbij om het leven zijn gekomen. Arabische media meldden dat Nasrallah de aanval heeft overleefd, maar het Israëlische leger bevestigt zaterdag zijn dood. Videobeelden op sociale media laten de inzet van bunkerbusters zien, raketten om bunkers uit te schakelen. Het ondergrondse complex is volledig verwoest.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu geeft vrijdagmorgen vanuit New York toestemming voor de risicovolle aanval, nog vóór zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de VN. De gevolgen van de liquidatie kunnen groot zijn. Niet zonder reden keert Netanyahu eerder terug uit de VS naar Israël.

Superieur

De luchtaanval in Beiroet is zo zwaar dat Israëlische functionarissen ervan uitgaan dat niemand in de bunker deze kan hebben overleefd. Het dodental van de aanval loopt inmiddels op. Op sociale media circuleren berichten dat ook Zainab, een dochter van Nasrallah, zou zijn gedood.

De aanval bewijst de superieure inlichtingencapaciteit van de Joodse staat. De Israëlische inlichtingendiensten moeten over sterke aanwijzingen hebben beschikt dat Nasrallah zich ten tijde van de aanval in de bunker bevond. Anders doet Israël niet een liquidatiepoging met een groot afbreukrisico op de Hezbollahleider, midden in de woonwijk Dahiya in Beiroet. De aanval kan zomaar leiden tot een groot aantal burgerslachtoffers, een nog grotere internationale verontwaardiging en isolatie van Israël.

Verder kan de aanval op de hoogste leider van Hezbollah spanningen tussen Israël en bondgenoten tot gevolg hebben. Israël heeft de VS niet vooraf op de hoogte gesteld van de liquidatiepoging op Nasrallah. Pas tijdens de aanval heeft de Israëlische Defensieminister Yoav Gallant zijn Amerikaanse collega Lloyd Austin op de hoogte gesteld.

Dodelijk schaakspel

De aanval brengt de toch al hoogopgelopen spanningen in het Midden-Oosten naar een kookpunt. Voor Israël is Nasrallah het belangrijkste doelwit en de grootste bedreiging.  Voor Iran is de leider van de terreurbeweging de belangrijkste pion in het dodelijke schaakspel tegen Israël.

De eventuele uitschakeling van dit sleutelfiguur voor beide landen zet de zaak in het Midden-Oosten op scherp. Zelfs al zou Nasrallah de liquidatiepoging hebben overleefd, dan nog is de aanval op zich voldoende reden voor het ontstaan van een regionale oorlog.

De dood van Nasrallah kan tot minstens twee ontwikkelingen leiden. De eerste mogelijkheid is dat Hezbollah en Iran eieren voor hun geld kiezen en voorlopig inbinden, maar toch nog even een hoop oorlogsretoriek produceren om het gezichtsverlies te maskeren. Hezbollah zou daarbij de gewapende steun aan Hamas, na diens terreuraanval op 7 oktober, kunnen loslaten en de aanvallen op Israël staken.

Een andere mogelijkheid is dat Iran en gelieerde groepen alles uit de kast trekken om Israël een vernietigende klap toe te brengen. Iran kan de Joodse staat van alle kanten aanvallen via Hezbollah, de Houthirebellen, pro-Iraanse milities in Syrië en Irak en terreurgroepen op de Westelijke Jordaanoever; alleen Hamas is nauwelijks meer in staat een klap uit te delen.

In Libanon staan nog altijd vele tienduizenden raketten van Hezbollah op scherp, ondanks de zware klappen die de organisatie heeft opgelopen. De Houthi’s in Jemen beschikken over ballistische raketten, de pro-Iraanse milities in Syrië en Irak over kruisraketten. Een massale, gecoördineerde aanval op Israël richt grote schade aan, omdat de kans groot is dat het geavanceerde Israëlische luchtafweer overweldigd raakt.

Kruispunt

Het Midden-Oosten bevindt zich op een kruispunt. Niet voor niets spreekt de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken, over een precaire situatie. De vraag is welke koers Iran en consorten kiezen in de reactie op de persoonlijke aanval van Israël op Hezbollah. Israël staan intens spannende dagen te wachten. Alle legeronderdelen zijn daarom in de hoogste staat van paraatheid.

Bij het formuleren van een militaire reactie loopt Hezbollah tegen een groot probleem aan. Israël heeft de afgelopen tijd de militaire leiding van de terreurgroep volledig gedood. De vraag is of deze topcommandanten inmiddels zijn vervangen. Voor Iran is het de vraag met wie het nog contact kan opnemen bij Hezbollah.

Israël is bezig de krachtsverhoudingen in het Midden-Oosten aan te passen. De dodelijke aanval op Nasrallah past in die aanpak. Hezbollah loopt zware klappen op door Israëlische bombardementen en liquidaties van topcommandanten. Ook de imagoschade voor de terreurbeweging is groot.

Hezbollah dwong in de Arabische wereld groot respect af door de opbouw van strak gedisciplineerde militaire organisatie van ongekend formaat. Nasrallah slaagde erin, met hulp van Iran, een strijdmacht van de grond te tillen met naar schatting 150.000 raketten, waaronder een toenemend aantal precisiegeleide raketten.
Hezbollah dicteerde de afgelopen jaren de situatie tussen Israël en Hezbollah. De Joodse staat reageerde omzichtig op provocaties van de terreurbeweging. Hezbollah kon Israël daardoor redelijk in z’n greep houden.

Grote risico’s

De tijden zijn definitief veranderd. Israël slaat hard en gericht toe op Hezbollah. De Joodse staat schroomt niet grote risico’s te nemen met gewaagde liquidaties en zware bombardementen. Ook na de liquidatie van Nasrallah houdt Israël de druk hoog op de terreurgroep met nieuwe luchtaanvallen op Beiroet en de Bekaa-vallei in oost-Libanon, maar ook verhinderen van wapentransporten uit Iran door luchtpatrouilles rond de internationale luchthaven van Beiroet.

Hezbollah staat onder zware druk. De eens zo krachtig gewaande extremistische terreurgroep blijkt kwetsbaar. De uitschakeling van pakweg 1500 Hezbollahstrijders door het plaatsen van explosieven in piepers leidt tot zware imagoschade van de terreurgroep. De spot, ook uit de Arabische wereld, komt hard aan.
De gewijzigde Israëlische koers leidt tot grote kopzorgen in Iran. Teheran moet een antwoord formuleren op een Joodse staat die niet meer met zich laat spotten.