Dinsdagnacht moesten 700 mensen in de buitenlucht slapen, veel meer dan eerder. Treurig is het overlijden van een drie maanden oude baby in de sporthal. Naar de omstandigheden ervan doen de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Jeugd en Veiligheid nog onderzoek, maar duidelijk is dat de opvang verre van optimaal was.

Dat er asielzoekers buiten het AZC slapen, is helaas geen nieuws meer. Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) heeft een chronisch tekort aan opvangplekken. Dat komt doordat gemeenten te weinig plaatsen beschikbaar stellen én doordat statushouders onvoldoende kunnen doorstromen uit de opvangcentra naar huizen. Asielzoekers met verblijfspapieren houden zo plekken in de opvangcentra langdurig bezet.

Door acute sluiting van verschillende noodopvanglocaties piekte het aantal buitenslapers dinsdagnacht. Het COA lukte het niet op korte termijn elders bedden te regelen. Het tekort was zo groot dat ook kwetsbare mensen buiten moesten slapen, zoals zwangere vrouwen en ouderen. Helaas: de herbergen waren vol.

Er valt van alles te zeggen over de noodzaak van de maatregel om alle tentjes in beslag te nemen. Er waren geweldsincidenten geweest, waardoor een onveilige situatie ontstond. Haringen werden gebruikt als wapens en toezicht was moeilijk vanwege de tentjes. Niet ingrijpen is op zo’n moment evenmin een optie: niet de autoriteiten, maar de groep raddraaiers dragen hier de verantwoordelijkheid.

Het schrijnende is echter dat het sowieso nodig was dat lokale ondernemers met tentjes over de brug kwamen, omdat Nederland het niet redt een relatief kleine groep van 700 asielzoekers onderdak te bieden. Het is daarbij niet zo dat ons land de laatste tijd te maken heeft met een uitzonderlijk grote groep asielzoekers: de aantallen zijn volgens CBS-cijfers gemiddeld. Per 100.000 inwoners vroegen vorig jaar 140 mensen in Nederland asiel aan; EU-breed waren dat er 120 per 100.000 inwoners. Over de laatste tien jaar vroegen volgens CBS-cijfers gemiddeld minder mensen op de 100.000 inwoners in Nederland asiel aan dan in andere EU-landen. Het is dus niet zo dat uitzonderlijke omstandigheden nu tot uitzonderlijke situaties leiden.

Tekenend is dat een internationale organisatie als Artsen zonder Grenzen (AzG) voor het eerst in Nederland in actie heeft moeten komen. Het team meldde mensen te hebben gesproken die zich al een week niet hadden kunnen wassen. Dit soort situaties laat voor de regering weinig andere opties open dan vaker dwang te gebruiken om opvangplekken te regelen, zoals recent in Albergen. Uiteraard is zorgvuldigheid daarbij geboden, maar het alternatief is het opgeven van een beschaving én de in EU-verband aangegane verplichting om voor waardige opvang te zorgen.