Overheid is aan zet om koopkracht te redden
De huishoudportemonnee bezorgt menigeen zorgen: de boodschappen zijn flink duurder geworden en de energieprijzen rijzen de pan uit. Energieleverancier Essent waarschuwde dat één op de drie huishoudens de komende maanden in de problemen komt door hogere stroom- en gasprijzen. Budgetonderzoeksbureau Nibud schat in dat nu al een derde van de huishoudens moet bezuinigen om de rekeningen voor boodschappen en energie te kunnen betalen.
De afgelopen dagen bevestigden enkele onderzoeken dit beeld. Marktonderzoeker GfK berekende dat de supermarktprijzen de afgelopen elf maanden met 18,5 procent gestegen zijn en het CBS publiceerde inflatiecijfers die voor het eerst sinds 1975 boven de 10 procent liggen. Als het gaat om energietarieven spant Nederland zelfs de kroon binnen de EU, zo blijkt uit cijfers van Energievergelijk.nl.
Die hoge energieprijs is in Nederland naast de stijgende kale gasprijs ook te wijten aan de hoge energiebelastingen. Ruim 37 procent van de gasrekening bestaat uit overheidsheffingen, aldus Koen Kuijper van Energievergelijk.nl. Nergens anders in Europa is dit aandeel zo groot. Dat velen nu naar de overheid kijken, is dan ook terecht.
Het kabinet heeft –eerlijk is eerlijk– de afgelopen periode al miljarden aan koopkrachtsteun geboden. De maatregelen die in oktober 2021 en maart 2022 zijn genomen, kostten in totaal 6,5 miljard euro. Het probleem is echter nijpender dan toen werd voorzien. Dat de voorzitters van de coalitiefracties afgelopen donderdag bij elkaar kwamen om met elkaar hierover te spreken in aanloop naar Prinsjesdag, ligt dan ook in de lijn van de verwachting. ChristenUnie-leider Gert Jan Segers liet vrijdag nog weten dat het kabinet „extra stappen” moet zetten om de stijgende prijzen te compenseren.
Dat er iets moet gebeuren om de koopkrachtcrisis het hoofd te bieden, staat als een paal boven water. Lastiger is hóe dat te doen. De kosten van de maatregelen, de doelmatigheid en de uitvoerbaarheid moeten steeds afgewogen worden. Een snelle maatregel is niet per se een doelmatige en een doelmatige is niet zelden onuitvoerbaar.
Onderzoeksbureau CE Delft publiceerde woensdag in opdracht van energiebedrijf Eneco een studie waarin zes mogelijke compensatieregelingen worden geanalyseerd. Sommige hebben als nadeel dat alle Nederlanders ervan profiteren en niet slechts de huishoudens die het geld het hardst nodig hebben.
Een inkomensafhankelijke korting op de energierekening biedt, volgens de onderzoekers, de meeste voordelen. Het zou goed zijn als de politiek deze optie serieus neemt in aanloop naar Prinsjesdag. De maatregelen is namelijk doelmatig, omdat die meteen een drukkend effect heeft op de energierekening van de lagere inkomens. Ook de uitvoering ervan lijkt niet te ingewikkeld, beweren de onderzoekers verwijzend naar de inkomensafhankelijke huurverhoging. Daarnaast blijft de prikkel bestaan om energie te besparen.
