De aartsbisschop van Canterbury, de geestelijk leider van ongeveer 85 miljoen anglicanen wereldwijd, roept sinds 1867 alle bisschoppen bijeen voor de Lambethconferentie. Ze bespreken daar zaken die de hele anglicaanse gemeenschap aangaan. De vergadering, die geen bindende uitspraken kan doen, heeft doorgaans elke tien jaar plaats.

De vijftiende Lambethconferentie, die tot en met 6 augustus wordt gehouden, had eigenlijk al in 2018 moeten plaatsvinden. Justin Welby, de aartsbisschop van Canterbury, wilde echter eerst alle kerkprovincies bezoeken om zeker te weten dat alle bisschoppen zouden komen. Door de coronamaatregelen had hij daar meer tijd voor nodig.

Schriftgezag

Welby moet hebben gedacht aan de vorige Lambethconferentie, in 2008, toen behoudende bisschoppen uit Nigeria, Oeganda, Kenia en Rwanda de bijeenkomst boycotten vanwege de benoeming van een homoseksuele bisschop in de Verenigde Staten. Zo’n 2000 conservatieve anglicanen ontmoetten elkaar daarop in Jeruzalem op de Global Anglican Future Conference (Gafcon). Kern van de crisis in de Anglicaanse Kerk is niet homoseksualiteit, stelden zij, maar het gezag van de Schrift.

Het is Welby niet gelukt om alle bisschoppen in Canterbury te krijgen. Maar de meesten zijn er: ruim 650, uit 185 verschillende landen. Ze mochten ook hun huwelijkspartner meenemen, behalve als dat iemand van hetzelfde geslacht is.

De primaten (hoofden) van de anglicanen in Nigeria, Oeganda en Rwanda lieten het over aan de bisschoppen zelf om wel of niet naar de Lambethconferentie te gaan. Maar, waarschuwden ze eerder al, mogelijk dat ze thuisblijven vanwege de aanwezigheid van bisschoppen uit de Verenigde Staten, Wales, Schotland en Nieuw-Zeeland, die voorstander zijn van relaties tussen mensen van gelijk geslacht. „De kerkelijke leer en de praktijk van seksualiteit zijn van primair belang voor het geloof dat de kerk is toevertrouwd”, zei aartsbisschop Justin Badi van Zuid-Soedan eerder deze maand in een videoboodschap. De drie Afrikaanse kerkprovincies –goed voor ruim een derde van alle anglicanen wereldwijd– besloten uiteindelijk geen bisschoppen af te vaardigen.

Huwelijk en seksualiteit staan officieel niet hoog op de agenda van de Lambethconferentie, volgens Welby om te voorkomen dat ze andere onderwerpen overschaduwen. De bijeenkomst, met als thema ”Gods kerk voor Gods wereld: samen wandelen, luisteren en getuigen”, richt zich volgens de aartsbisschop vooral op „die dingen die tientallen en honderden miljoenen levens vernietigen”, zoals klimaatverandering en vervolging. Ook zending staat hoog op de agenda.

In de studiegids voor de Lambethconferentie, die de bisschoppen vorige week kregen toegestuurd, komt het onderwerp huwelijk en seksualiteit toch aan de orde: in een hoofdstuk over de menselijke waardigheid. Daarin wordt geconstateerd dat de meningen binnen de Anglicaanse Kerk op dit punt uiteenlopen. Het is echter „in de geest van de anglicaanse gemeenschap” dat een huwelijk van mensen van hetzelfde geslacht „niet is toegestaan.” Het zegenen van zo’n relatie „kan niet worden geadviseerd.” De anglicanen moeten het huwelijk tussen een man en een vrouw „hooghouden.”

De afgelopen dagen ontstond er opnieuw discussie over deze woorden uit resolutie 1.10 van de Lambethconferentie in 1998. De bisschoppen zullen moeten aangeven of ze instemmen met deze verklaring, waarin homoseksuele relaties worden afgewezen. De bisschop van Los Angeles, John Harvey Taylor, noemde deze resolutie een „gemeenschapsverscheurende verklaring.” Badi, de leider van de Global South Fellowship of Anglican Churches, sprak juist van een „heldere klaroenstoot van trouw aan de Schrift.”

Aan de rand

Toch steekt het de leiders van de Afrikaanse kerkprovincies dat het onderwerp seksualiteit naar verwachting niet uitvoerig zal worden besproken. „De problemen die ontstaan zijn door de acceptatie van homoseksualiteit als een normale manier van leven, worden daarmee ontkend”, vinden de Afrikaanse kerken. „In plaats daarvan richt Lambeth 2022 de aandacht op zaken die meer aan de rand staan.”

De zending van de kerk vinden de behoudende anglicanen wél een belangrijk thema. Badi gaf eerder deze maand aan waar de vier prioriteiten van „orthodoxe” bisschoppen op de Lambethconferentie moeten liggen. Een daarvan is om „de gelovigen aan te sporen” het Evangelie te verspreiden.

Badi hoopt daarnaast dat de behoudende bisschoppen die wel naar Canterbury komen de onderlinge eenheid bewaren, duidelijk maken dat ze geen afgescheiden groep zijn en getuigen van het overgeleverde geloof. Daarnaast moeten ze wijzen op resolutie 1.10 als „de officiële leer van de Anglicaanse Kerk inzake het huwelijk.”

Oproepen

Gezien de verdeeldheid binnen de anglicaanse gemeenschap zal de Lambethconferentie deze zomer in ieder geval geen „resoluties” over gevoelige punten aannemen. Er zullen slechts „oproepen” (”calls”) worden gedaan.

Welby gaf vorige maand al aan dat het aannemen van resoluties niet meer werkt. Resoluties die tijdens de laatste Lambethconferenties zijn aangenomen, werden niet overal uitgevoerd. „Dat is wat verwarrend.” Elke kerkprovincie kan zelf besluiten hoe zij op de oproepen van de vijftiende Lambethconferentie zal reageren.