In rustige tijden werkt er een man of vier bij de afdeling waterverdeling van Vitens, het bedrijf dat drinkwater levert in Friesland, Gelderland, Overijssel, Utrecht en Flevoland. Deze hete dagen zijn het er acht tot tien. Twee van hen zitten op het hoofdkantoor in Zwolle achter zes grote computerschermen, de rest werkt vanuit huis of op andere locaties.

Deze snikhete dagen zijn „echt wel spannend”, vertelt Sander Uittenbosch vanuit het hoofdkantoor. Hij is verantwoordelijk voor de waterverdeling en moet ervoor zorgen dat er altijd vers en schoon water uit de kraan komt.

Dinsdag en woensdag was dat net wat uitdagender dan gemiddeld. Op hete dagen is de toename in verbruik naar schatting zo’n 30 tot 35 procent, vertelt Uittenbosch. In stedelijke gebieden is dat nu iets minder, omdat veel mensen op vakantie zijn. Buitengebieden met veel campings zijn juist extra vol, en daar kan de toename dan ook oplopen tot 50 procent boven het gemiddelde.

Tien jaar geleden leverde Vitens ook in warme en droge periodes zonder problemen, herinnert Uittenbosch zich, die in 2012 bij het bedrijf begon. Tegenwoordig is het personeel „scherper.” „De beschikbare hoeveelheid water staat meer onder druk en de verbruiken zijn hoger geworden.”

Het team van de waterverdeling van Vitens –bestaande uit onder andere technici en laboranten– krijgt continu data van het verbruik op wijkniveau binnen en kan daaruit conclusies trekken over het verbruik, zegt Uittenbosch „We zien een hoger verbruik op momenten dat mensen nieuwe plantjes in de tuin zetten. Tijdens de persconferenties van premier Rutte tijdens de coronapandemie nam het gebruik juist enorm af. Met heet weer is er vooral een hoge en brede avondpiek; die kan van 16.00 uur tot 22.00 uur duren. Mensen douchen een keertje extra en sproeien massaal de tuin.”

Op piekmomenten kan het zo zijn dat de vraag naar water op 500.000 liter per uur ligt, terwijl een productielocatie niet meer dan 250.000 liter per uur oppompt, vertelt Uittenbosch. Om de waterlevering toch te garanderen, heeft Vitens verspreid over de gebieden die het bedrijf bedient reservoirs aangelegd, waar wel 1 tot 6 miljoen liter water in gaat.

Het team Waterverdeling zorgt ervoor dat de ‘kelders’ op warme dagen goed vol zitten, aldus Uittenbosch. „We laten de reservoirs leeglopen richting de klant en blijven tegelijkertijd water aanvoeren vanuit de productielocatie.” In de ideale situatie zijn de reservoirs aan het einde van een dag leeggemaakt tot zo’n 10 procent. Zo kan het water in de reservoirs continu ververst worden. Uittenbosch ziet namelijk graag dat water vanuit de productielocatie binnen een dag bij mensen uit de kraan komt.

Anticiperen

Hoewel buiten de temperatuur inmiddels flink oploopt, is het in het kantoor van Vitens in Zwollekoel. Twee medewerkers Waterverdeling zitten elk achter zes grote beeldschermen.

Op een van de schermen is een doolhof aan vierkante bakjes te zien die gedeeltelijk blauwgekleurd zijn. Ze geven aan hoe vol de reservoirs zitten. Een netwerk aan lijntjes toont een overzicht van de honderd productielocaties van Vitens. Cijfers bij de lijntjes geven aan hoeveel water er door de leidingen gaat en hoe hoog de druk is.

Een ander scherm laat de kaart van Zwolle en omgeving zien. Blauwe lijnen staan voor leidingen, met groene driehoekjes zijn productielocaties aangegeven. Elk blauw blokje staat voor een reservoir. De waterverdelers kunnen live zien wat het verbruik per wijk is.

Normaal gesproken weet een geautomatiseerd systeem wat er moet gebeuren om genoeg water te produceren, vertelt Uittenbosch. Het systeem zorgt ervoor dat de kelders aan het eind van de dag vrijwel leeg zijn zodat vers water kan worden aangevoerd.

Met deze temperaturen moeten er echter mensen aan te pas komen, vertelt een medewerker van de waterverdeling die niet met zijn naam in de krant wil. Zijn werkdag begon dinsdag met een warmteoverleg met collega’s. Ook woensdag zou zo’n overleg plaatsvinden om zaken goed af te stemmen. „We moeten nu anticiperen en het systeem vertellen dat de kelders vol moeten zijn. De computer ziet namelijk niet dat het verbruik hoger zal zijn dan gemiddeld vanwege de extreme temperaturen.”

En dus is het hard werken voor de medewerkers bij de waterverdeling. Continu de watervoorraden monitoren, de ogen gericht op de schermen. Gespitst op eventuele calamiteiten.