Ds. J. de Kok, predikant van de gereformeerde gemeente te Westkapelle, schreef een boek over de bekende plaat: ”Breed of smal?” (uitg. Van Velzen, Krabbendijke).

Wat boeit u zo in de plaat ”De brede en de smalle weg”? Misschien hing die bij u thuis al aan de muur, of in de klas, of in het catechisatielokaal?

„De plaat hing bij mijn ouders aan de muur, inmiddels ook bij onszelf. Ook in de zaal van onze kerk hangt deze plaat. Toch is deze afbeelding mij pas gaan boeien toen ik, een jaar of vier geleden, tijdens een paar catechisatielessen stilstond bij verschillende taferelen van de brede en smalle weg. Pas toen drong de veelzijdigheid van de afbeelding tot mij door. Op het moment dat je de Bijbelteksten op de afbeelding opzoekt, wordt het duidelijk wat Charlotte Reihlen, de bedenkster van de plaat, heeft bedoeld.”

Deze plaat is vaak in verband gebracht met het boek ”De Christenreis” van Bunyan, maar dat is ten onrechte?

„Ten onrechte, ja. Je raakt dan op verschillende punten in de knoei. Het gaat dan al mis bij het poortje. In het boek zelf geef ik dat ook aan. Bunyans poortje ziet op de kennis van Christus in de beleving van de ziel, op de plaat van Charlotte Reihlen ziet het op de wedergeboorte.”

Er zijn verschillende afbeeldingen van de plaat bekend. Welke heeft uw voorkeur, en waarom? Kunt u ook iets zeggen over de plaat met of zonder ”oog”?

„Als geschiedenisliefhebber vind ik de allereerste uitgave het mooist. Dat is een Duitse uitgave waar sommige taferelen scherper zijn. Denk bijvoorbeeld aan de verloren zoon op het stukje niemandsland, of aan de zondagstrein. In de loop van de jaren is de mode die de mensen dragen op de afbeelding gewijzigd ten opzichte van de eerste uitgave.

Je hebt echter bij de eerste uitgaven wel een probleem. Daar wordt Christus, hangend aan het kruis, afgebeeld. Dat moeten wij in het licht van het tweede gebod niet willen. Het liefst zou ik een afbeelding zien met een leeg kruis, maar wel met het oog bovenin. Maar de keuze is gevallen op de meest gebruikte plaat in onze kringen, die met een leeg kruis en zonder het oog bovenin.

Op de oorspronkelijke afbeelding staat centraal bovenin een oog in een driehoek. Over dat oog is al veel te doen geweest. Sommigen herkennen in dat oog het teken van de vrijmetselarij of de Griekse mythologie. Zelf denk ik dat de driehoek ziet op de Drie-eenheid Gods. In ieder geval wil het oog zeggen dat Gods ogen de ganse aarde doorlopen. Deze, door God in Zijn Woord gebruikte antropomorfische spreekwijze, mag mijns inziens ook antropomorfisch weergegeven worden, zonder dat dit in strijd is met het tweede gebod. Zag Belsazar ook geen vingers als van eens mensenhand, toen God op de wand schreef?”

Wat opvalt is dit: op de brede weg lopen heel veel mensen. Wat is het daar druk! Op de smalle weg loopt er slechts hier en daar één.

„Dit was mij zo nog niet eerder opgevallen. Zo zie je dat de afbeelding blijft boeien en blijft spreken. Het verschil in de aantallen mensen is inderdaad groot. Dat is ook Bijbels. Want de poort is eng, en de weg is nauw die tot het leven leidt, en weinigen zijn er, die hem vinden, zegt Mattheüs. Overigens is heel de plaat zeer nauw aan Gods Woord verbonden. Bij het schrijven van het boek had ik verschillende malen het verlangen om eens een middagje met Charlotte Reihlen te mogen spreken. Ik ben ervan overtuigd dat zij een Godvrezende vrouw geweest is.”

Wat is, kort en goed, de boodschap van de plaat?

„Degene die de plaat bekijkt, staat op het pleintje vooraan. De indringende roep klinkt: „Gaat in door de enge poort; want wijd is de poort, en breed is de weg, die tot het verderf leidt, en velen zijn er, die door dezelve ingaan.” Zie het uiteinde van de twee wegen: hemel of hel.

De boodschap moet wel zijn: „Heden, zo gij Zijn stem hoort, verhardt uw hart niet.””

ds. J. de Kok, auteur van het boek ”Breed of smal?”