Jagen hoef je als toerist op de Veluwe niet te proberen. Stropen wordt niet echt gewaardeerd. Voordat je het weet, ben je in de kraag gegrepen en met een beetje pech verdwijn je achter de tralies. Toch is er ook een sportieve en legale manier van jagen op groot wild: proberen op één dag zo veel mogelijk dieren van de Veluwse Big Five te spotten. En dan zonder de regels te overtreden en het wild te verstoren.

Er zijn drie extra uitdagingen. De eerste is om de speurtocht op een gewone stadsfiets te doen. Met de tweewieler kun je weliswaar meer kilometers maken, maar anderzijds ben je gebonden aan fietspaden. Een wandelaar of mountainbiker kan ook de onverharde paadjes in het bos op gaan en maakt daar meer kans op het zien van wild.

De tweede uitdaging is het tijdstip. De fietstocht vindt plaats op een middag. Niet het meest geschikte moment om wild te zien. Daarvoor moet je eigenlijk in de vroege ochtend of tegen de schemering ’s avonds in het bos zijn. Toch maar proberen.

De derde uitdaging is een geschikte route te vinden waar je de meeste kans op wild hebt. De ervaring leert dat er in het Kroon­domein Het Loo bijna altijd wel wilde zwijnen te zien zijn. Landgoed Staverden staat weer bekend vanwege de zichtbaarheid van het edelhert. Bestaande routes door beide gebieden zijn er weinig. Maar met behulp van de befaamde fietsknooppunten is een route zo gemaakt.

Hartje Elspeet is een prachtig beginpunt. Veel lezers van deze krant verblijven daar in de vakantie. Knooppunt 4 ligt midden in het dorp. De auto met fietsendrager kan op het kerkplein van de hervormde kerk staan.

Staverden

Eerst maar eens naar Staverden. Voor de hand ligt het om naar het daar gelegen knooppunt 67 te gaan. Maar dan fiets je wel de hele tijd langs de Staverdenseweg, waar vele auto’s overheen zoeven. Dat maakt de kans op het zien van wild een stuk kleiner.

Een betere optie is om vlak voor restaurant De Witte Pauw schuin rechtsaf de Veenweg in te fietsen. Het einde van deze weg komt door een gebied dat in de volksmond ook wel de arena wordt genoemd omdat er in de bronsttijd nog wel eens gevechten plaatsvinden tussen mannetjesedelherten.

Daar waar het ronde witte bord met de rode rand staat, begint deze ‘arena’. Gelukkig staat eronder een bordje met de tekst: ”Vrij wandelen en fietsen op wegen en paden”. De Veenweg gaat over het erf van een boerderij. Niet veel later is het raak. Twee fietsers staan stil op de onverharde weg. Van links steken drie edelherten de Veenweg over: een mannetje en twee hindes. Nummer 1 van de vijf is gescoord.

Aan het einde van de Veenweg kan de knooppuntenroute weer worden opgepakt door rechtsaf te slaan. Algauw komt knooppunt 24 in zicht en duikt de route weer het bos in richting knooppunt 73. Heerlijk koel is het hier. Zeker als je even stopt om het gezicht te verfrissen met het koele water uit de Leuvenumse beek. Het ziet er zo helder uit dat de bijna lege drinkfles ook gevuld wordt. Zonder gevolgen voor de gezondheid is deze fles de rest van de middag leeggedronken.

Het Leuvenumse bos is wat minder bekend dan Landgoed Staverden, maar ook hier komen veel edelherten voor. De sporen ervan zijn duidelijk te zien. In de buurt van de snelweg A28 bij Hulshorst zijn wroetsporen van wilde zwijnen langs het fietspad te zien. De beesten zelf laten zich niet zien. Bij knooppunt 53 maakt de route een haakse bocht. De snelweg is hier duidelijk te horen.

Het gaat nu weer richting Elspeet. Een fietser met weinig tijd zou bij knooppunt 73 rechtdoor richting het dorp kunnen gaan. Maar er staan nog vier dieren op het lijstje, dus het is voorlopig nog trappen geblazen.

Op de Vierhoutense heide is weliswaar geen groot wild te zien, maar wel een ander bijzonder diertje te horen. De veldleeuwerik staat op de Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten. Het beestje laat hier nog zijn jubelende gezang horen.

Vierhouten

Vierhouten zelf is een zeer toeristisch dorpje waar je als natuurliefhebber maar het beste snel doorheen kunt fietsen, de Gortelseweg in. Platgereden keutels van edelherten op het fietspad maken duidelijk dat die beesten hier ook wel lopen.

Gortel zelf is een lieflijk gehuchtje, waar reformatorische mensen algauw denken aan Het Mosterdzaadje. Dat is zowel de naam van de Vrije Evangelisatie als van de christelijke basisschool daar achter.

Net buiten Gortel, bij knooppunt 2, is er opnieuw de mogelijkheid om terug te keren naar Elspeet. Dwars door het Kroondomein, dus wie weet is daar nog wild te scoren.

Om de kans zo groot mogelijk te maken om in ieder geval zwijnen te spotten, wordt het rondje door het Kroondomein zo groot mogelijk gemaakt. Eerst richting Niersen. Daar toch maar iets van de knooppuntenroute afsnijden door rechtdoor de Enkhoutweg te nemen.

Opnieuw leidt het afsnijden van de route tot een score. Rechts van de Enkhoutweg staat roerloos een ree te kijken. De grote oren staan recht overeind, het hele lijf gespannen, klaar om weg te springen. Omdat de fietser heel langzaam doorrijdt, blijft het sierlijke dier staan. Nummer twee van de Big Five kan worden afgestreept.

Grindweg

Tussen knooppunt 26 en 8 mogen de beenspieren aan het werk. De grindweg gaat omhoog. Het luie zweet komt eruit. Een voordeel van het langzame tempo is dat er meer tijd is om rond te kijken.

Op de Elspetergrindweg is het eindelijk raak. Twee toeristen staan te wijzen. „Wilde zwijnen”, fluisteren ze. Twee andere toeristen op snelle e-bikes halen hun schouders op en stuiven er voorbij. Toch is het best de moeite waard om de zwijnen even te bekijken. Ze lijken zich niets van de fietsers aan te trekken en wroeten onder de bladeren, op zoek naar wat eetbaars. Jonge zwijntjes waarvan vaag het pyjamajasje nog te zien is, dartelen om de oudere zwijnen heen. Toch nog een derde wildsoort kunnen zien.

Eén diersoort hoort niet bij de Big Five. Een nieuwkomer: de wolf. De roofdieren hebben al heel wat van die zwijnenbiggetjes verorberd. Maar om de wolf te zien, moet je erg veel geluk hebben. Net als voor de vos trouwens.

• kroondomeinhetloo.nl
• glk.nl/gebied/landgoed-staverden
• natuurmonumenten.nl/leuvenumse-bossen