Conferentie over wederopbouw biedt Oekraïne hoop
Heeft een conferentie over de wederopbouw van Oekraïne wel zin als de oorlog nog gaande is? Deze vraag is diverse keren gesteld naar aanleiding van de tweedaagse bijeenkomst afgelopen maandag en dinsdag in het Zwitserse Lugano.
De conferentie over Oekraïne was al gepland voordat Rusland het land in februari binnenviel. Zwitserland had al veel eerder een bijeenkomst belegd over de corruptiebestrijding in en de economische ontwikkeling van Oekraïne. Nadat de oorlog was uitgebroken hield Zwitserland aan de vergadering vast, maar besloot de agenda aan te passen. De conferentie ging daarom niet alleen maar over corruptiebestrijding, maar ook over democratie, versterking van de rechtsstaat en de wederopbouw van Oekraïne.
Afgevaardigden uit meer dan veertig landen spraken over een soort van Marshallplan voor Oekraïne. Aan het slot van de bijeenkomst ondertekenden de deelnemers een verklaring waarin ze stelden dat „de wederopbouw van een vrij en democratisch Oekraïne ons gemeenschappelijke doel is.” „De verklaring van Lugano is een belangrijke eerste stap op de weg naar herstel van Oekraïne”, verklaarde de Zwitserse president Ignazio Cassis na afloop van de bijeenkomst.
Zijn landgenoot Marco Chiesa, voorzitter van de Zwitserse Volkspartij, gaf aan dat de conferentie „een beetje naïef is.” Anderen stelden dat die niet meer dan een voetnoot in de geschiedenis zou opleveren.
De critici hebben een punt. Het is nog onduidelijk hoelang de oorlog voortduurt. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei dat in de gebieden waaruit de Russen zich hebben teruggetrokken tienduizenden huizen zijn vernietigd. Hoeveel meer zullen er nog door Russische troepen in puin worden geschoten? Welke gebieden blijven onder controle van Kiev?
Volgens de Oekraïense minister-president Denys Sjmyhal bedragen de kosten van wederopbouw 750 miljard dollar. Dit is natuurlijk niet meer dan een slag in de lucht, want daar valt nu nog niet veel over te zeggen. Zijn voorstel om de wederopbouw te financieren door de bevroren gelden van Russische oligarchen is heel kort door de bocht geformuleerd. Juristen vragen zich af of dit überhaupt mogelijk is.
De Duitse minister voor Economische Samenwerking Svenja Schulze gaf aan dat wederopbouw op dit moment al mogelijk is. Daarbij dacht ze aan herstel van waterleidingen en verwarmingen van woningen zodat „Oekraïne de winter doorkan.”
Ongetwijfeld is het voorbarig nu al over wederopbouw te spreken. Maar daarom is het niet onbelangrijk. Tal van landen en organisaties laten hierdoor zien dat ze achter Oekraïne staan. Dat is misschien het belangrijkste signaal dat van de bijeenkomst uitgaat. EU-Commissaris Ursala von der Leyen zei niet voor niets dat aan het einde van de zomer een nieuwe bijeenkomst zal worden gehouden. Met name het Westen biedt Oekraïne op deze manier hoop en dat is goed.