De relatie tussen de landen is nog altijd belast door de Tweede Wereldoorlog. Nazi-Duitsland en de Sovjet-unie verdeelden in 1939 Polen. De Duitse bezetting kostte 5,8 miljoen Poolse levens, waarvan 3 miljoen Joden. Na 1945 kreeg Polen zijn vrijheid niet terug, maar kwam het land binnen de invloedssfeer van de Sovjet-Unie te liggen. Pas na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 herkreeg het zijn vrijheid.

In 1998 sloot Warschau zich aan bij de NAVO, want in de Poolse hoofdstad dacht men: Rusland valt niet te vertrouwen. In 2004 volgde het lidmaatschap van de Europese Unie. Het wantrouwen tegenover de Russische beer bleef. En dat terwijl West-Europese landen met Duitsland voorop zich vooral richtten op de dialoog en economische handelsbetrekkingen met Rusland. Waarschuwingen van Polen en andere Oost-Europese landen hiermee te stoppen, sloegen Berlijn en andere West-Europese regeringssteden in de wind. De Oost-Europeanen werden in veel gevallen zelfs belachelijk gemaakt.

Door de Russische inval in Oekraïne zijn de ogen van de West-Europeanen opengegaan voor het Russische gevaar. Berlijn bezigde krasse taal, ook richting Moskou. Intussen vraagt Polen zich af of de soep wel zo heet wordt gegeten als hij wordt opgediend. Van grootscheepse Duitse wapensteun aan Oekraïne is immers geen sprake.

De Frankfurter Allgemeine (FAZ) sprak deze week zelfs over „diepingrijpende vervreemding” tussen Polen en Duitsland. Volgens de Duitse krant heeft het aanzien van Duitsland sterk geleden door fouten in het buitenlandse beleid richting Moskou. Daarnaast heeft de zigzagkoers als het gaat om wapenleveringen aan Oekraïne de naam van Duitsland eveneens geen goed gedaan. En dan niet alleen in Polen, maar ook in de Baltische staten, Slowakije en Tsjechië.

Arndt Freytag von Loringhoven, tot vorige week ambassadeur in Polen, zei tegenover de FAZ: „Sinds het begin van de oorlog is er een groot verlies van vertrouwen tegenover Duitsland. Het gevaar is aanwezig dat de Oost-Europese en de West-Europese lidstaten uit elkaar drijven.”

De Poolse ambassadeur in Berlijn, Andrej Przylebski, die kort voor het uitbreken van de oorlog afzwaaide, is eveneens pessimistisch: „Sympathie is omgeslagen in afkeer.” En: „De Polen constateren woorden, maar geen daden.”

De Poolse journaliste Ewa Wanat was naar Berlijn verhuisd, omdat „ik in de Duitse democratie geloofde.” Nu vraagt ze zich af of ze zich heeft vergist „als ik zie hoeveel Duitsers een open brief hebben ondertekend waarin bondskanselier Olaf Scholz wordt opgeroepen Oekraïne geen zware wapens te leveren, om het verdriet onder de Oekraïense bevolking niet nog groter te maken.”

Het mag duidelijk zijn dat er voor de NAVO en de EU intern nog het nodige werk aan de winkel is.